Արևելքի ավանդական հասարակությունները/Օսմանյան կայսրություն և Իրան/,/Համաշխարհային պատմույթուն, 8-րդ դասարան, էջ 48-53/
Տանը
- Սահմանել «Ավանդական հասարակություն» հասկացությունը, նրան առնչվող 10 հասկացություն:
Ավանդական հասարակության մյուս բնորոշ գիծը գյուղական համայնքիամրությունն էր ։ Պետական հարկերը գանձվում էին ոչ թե առանձին հողագործներից, այլհամայնքից:
- Ավանդականությունը Արևմուտք- Արևելք հակադրության մեջ:
Նոր ժամանակներում Ասիայի երկրներն իրենց զարգացմամբ սկսեցին հետմնալ եվրոպական երկրներից։ Դապայմանավորված էր արևելյան հասարակություններին բնորոշ մի շարք առանձնահատկություններով։ Արևելքում հողի միակ և գերագույն սեփականատերը պետությունն էր։ Դագալիս էր հնուց։ Ամբողջ երկրի մաս շտաբով հասարակական աշխատանքները իվիճակի էր կազմակերպել ևղեկավարել պետությունը։
- Կազմել նոր ժամանակներ ի/ XVII-XX դարի սկիզբ/ Օսմանյան Թուրքիայի, շահական Իրանի ժամանակագրությունը:
1789-1807թթ.-Սելիմ 3 սուլթան անցկացրեց ռազմական, տնտեսական, վարբականհողային այլ բարեփոխումներ։
1808-1839թթ.-Գործը շարունակեց Մահմուդ 2 սուլթանը
1826թ.-Մահմուդ 2 ոչնչացրեց ենիչերիների զորաբանակը
1839 և 1856թթ.-Աբդուլ Մեջիդսուլթանի օրոք հրապարակվեցին հրովատարակներ բարենորոգումների մասին
1863թ.- Հայգործիչները մշակեցինար և մտահայությաններ քինկյանքը կարգավորող «Ազգայինսահմանադրությունը»
1796թ.-Իրանում Աղա Մահմեդ խանի հռչակվելը որպեսշահ
- «Հայերը Իրանում»/ փոքրիկ հետազոտական աշխատանք/:
Իրանում հայերի հաստատումը դարավոր պատմություն ունի։ Հայկական էթնոսը ժամանակակից Իրանի տարածքում, որի հյուսիսային շրջանները պատմական Հայաստանի մաս են կազմել, հայտնվել է անհիշելի ժամանակներից։ Վաղ միջնադարի ընթացքում հայերի ներգաղթ են կազմակերպել Իրանի տարբեր արքաներ՝ Շապուհ 2 Երկարակյացը, Հազկերտ 2, Խոսրով 2 Փավրեզը և ուրիշներ: Հայաստանի երկրորդ բաժանումից և արաբական արշավանքներից հետո հետո Մեծ Հայքից վերջնականապես անջատվել և Ատրպականին են կցվել Պարսկահայքը և Վասպուրականի մի քանի գավառներ: Ուշ միջնադարում շահ Աբաս 1 հրամանով այստեղ են տեղափոխվում հազարավոր հայեր՝ Արարատյան դաշտից ու հարակից տարածքներից։ Նրանց բռնի բնակեցնում են մայրաքաղաք Սպահանից ոչ հեռու՝ Նոր Ջուղա քաղաքում: Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում տեղի ունեցած հայոց ցեղասպանությունից հետո ձևավորվում է հայկական սփյուրքը, հայերի որոշ քանակություն Արևմտյան Հայաստանից տեղափոխվում են Իրան։ Հետագայում նրանց են միանում հայերի այլ խմբեր՝ Հայաստանի խորհրդայնացումից հետո: Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո հազարավոր հայերն հայրենադարձվում են։ Նախքան Իրանի իսլամական հեղափոխությունը հայության թիվը հասնում էր 200 հազարի: 20-րդ դարի ընթացքում Թեհրանում, մասամբ նաև՝ Թավրիզում ու Սպահանում հիմնադրվել են բարեգործական, գիտական, կրոնական, հասարակական, մարզական, մշակութային ու քաղաքական կազմակերպություններ։
