Լուծույթներ: Ծանր ջուր: Ջրածնի պերօքսիդ: Ջրի ֆիզ. քիմ. և ֆիզիոլոգիական հատկությունները:
Լաբորատոր աշխատանքներ. «Ջրի ֆիզիկական, քիմիական ևօրգանոլեպտիկ հատկությունները: Լուծույթների պատրաստումըև լուծված նյութի զանգվածային, մոլային բաժնի, մոլայինկոնցենտրացիայի որոշումը»:
Առաջադրանք
1. Որո՞նք են ջրի ֆիզիկական հատկությունները, թվարկեք….
Մաքուր ջուրը թափանցիկ հեղուկ է, չունի գույն և համ։ Ջրի պնդացման աստիճանը ընդունված է 0 C, իսկ եռման ջերմաստիճանը 100 C-ով։ Ջուրը ի տարբերություն մյուս նյութերի, չի ենթարկվում ֆիզիկայի և քիմիայի մի շարք օրենքների: Այն օժտված է անոմալ հատկություններով։ Ջրի անոմալ առանձնահատկություններից են ՝ եռման և հալման ջերմաստիճանները, որոնք ըստ քիմիայի և ֆիզիկայի օրենքների պետք է ցածր լինեին: Ջուրը պետք է եռար -70աստիճանում և պնդանար -90աստիճանում: Ջուրը միակ նյութն է Երկրի վրա, որ սովորական ջերմաստիճանի ու ճնշման պայմաններում միաժամանակ կարող է գտնվել երեք վիճակում ՝ պինդ, հեղուկ և գազային: Ջուրն օժտված է հիանալի հատկությամբ ՝ բարձր ջերմունակությամբ: Ջրի խտության փոփոխությունն է ջերմաստիճանի փոփոխությունից կախված: Հեղուկ վիճակում ջուրը չկարգավորված համակարգ է:
Առաջադրանք 2. Որո՞նք են ջրի քիմիական հատկությունները, գրեք ջրի փոխազդեցությունը պարզ և բարդ նյութերի հետ ռեակցիաների հավասարումները…
Ջուրը կայուն նյութ է, մինչև 1000աստիճան տաքացնելիս այն փոփոխության չի ենթարկվում: Ավելի բարձր ջերմաստիճաններում, ինչպես նաև ուլտրամանուշակագույն և ռենտգենյան ճառագայթների ազդեցության տակ քայքայվում է ՝ առաջացնելով ջրածին և թթվածին:
2H2O=2H2+O2
Ջուրը կարող է մասնակցել տարբեր քիմիական ռեակցիաների ՝ միացման, քայքայման, տեղակալման և փոխանակման: Ջուրը փոխազդում է պարզ և բարդ նյութերի հետ:
Ca+2H2O = Ca(OH)2 + H2
2K + 2H2O = 2KOH + H2
2Na + 2H2O = 2NaOH + H2
3Fe + 4H2O = Fe3O4 + 4H2
Zn + 2H2 = ZnO + 2H2
Ջուրը և թթվային օքսիդները փոխազդում են առաջացնելով թթուներ;
SO2+H2O=H2SO4
N2O5+H2O=2HNO3
Առաջադրանք 3. Որո՞նք են ջրի օրգանոլեպտիկ հատկությունները, թվարկեք…
Ջրի օրգանոլեպտիկ հատկություններից է ՝ գույնը, հոտը և համը։ Ջուրը դառնում է և՛ դառնահամ և՛ քաղցրահամ։ Ջուրը դառնահամ է դառնում կալցիումի (Ca) և մագնեզիումի (Mg) աղերը, իսկ ջրին դարձնում են քաղցրահամ կալիումի (K) և նատրիումի (Na) աղերը։ Խմելու է համարվում այն ջուրը, եթե գույնը թափանցիկ է և հոտ չի գալիս, չպետք է պարունակի հարյուրավոր մանրէներ և լինի քաղցրահամ։
Առաջադրանք 4. Ջրի փոխազդեցությունը ակտիվ մետաղներից` նատրիումի հետ, գրեք ընթացող ռեակցիայի հավասարումը….և հավասարեցրեք էլեկտրոնային հաշվեկշռի եղանակով….
2Na + 2H2O = 2NaOH + H2
Առաջադրանք 5. Ո՞րն է համարվում մաքուր խմելու ջուր…
Ջուրը համարվում է խմելու, եթե գույնը թափանցիկ է, հոտ չի գալիս, 100 մանրէից ավել չպիտի պարունակի և պետք է լինի քաղցրահամ՝ կալիումական և նատրիումական հանքային աղեր:
Առաջադրանք 6. Որո՞նք են ջրի աղտոտման պատճառները …
Ջրային օբյեկտների աղտոտման գլխավոր աղբյուրը արտադրական հոսքաջրերն են, որոնք թափվում են գետերը, լճերն ու ջրամբարները: Արդյունաբերական հոսքաջրերը շատ հաճախ աղտոտված են լինում նավթով, ֆենոլներով, ծանր մետաղներով, բարդ քիմիականմիացություններով և տաք հոսքաջրերով:
Առաջադրանք 7. Խմելու սոդայի` նատրիումի հիդրոկարբոնատի լուծույթի պատրաստումը և կոնցենտրացիայի որոշումը…
m(NaHCo3)=8,4գ
m(H2O)=100գ
Cm(NaHCO3)= n(NaHCO3)/V(լուծույթ)=0,1մոլ/0,1լ=1մոլ/լ
1.Որոշել սովորական և ծանր ջրի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը
Mr(¹H2O)=Ar(H)x2+Ar(O)=1×2+16=18
Mr(²H2O)=Ar(H)x2+Ar(O)=2×2+16=20
Mr(³H218O)=Ar(H)x2+Ar(O)=3×2+18=6+18=24
2. Որոշել օրգանիզմում ջրի զանգվածը, եթե ջրի պարունակությունը կազմում է 80%
W(H2O)=80%
Զանգված – 55m(H2O)=55×80%/100%=44կգ
55-44=11կգ(սպիտակուց, ճարպ, ածխաջուր և այլ նյութեր)
