Category: Աշխարագրություն 9

ՀՀ օգտակար հանածոների քարտեզ-նշել հետևյալ օգտակար հանածոների հանքավայրերը. ոսկի, պղինձ, մոլիբդեն, երկաթ, տուֆ, հանքային ջրեր: 

Դեղին՝ ոսկու հանք
Մուգ կապույտ՝ պղնձի հանքեր
Կանաչ՝ հանքային ջրեր
Կարմիր՝ տուֆի հանքեր
Կապույտ՝ երկաթի հանքավայր

2. ՀՀ գետային ցանցի քարտեզ-նշել հետևյալ գետերի անունը, երկարությունը, ակունքն ու գետաբերանը-Ախուրյան, Քասախ, Հրազդան Արփա, Որորտան, Ողջի, Փամբակ, Ձորագետ, Դեբեդ, Աղստև:

Կարմիր՝ Ախուրյան (ակունք՝ Արփի լիճ, գետաբերան՝ Արաքս գետ, երկարություն՝ 186կմ)
Կապույտ՝ Հրազդան Արփա (ակունք՝ Սևան, գետաբերան՝ Արաքս, երկարություն՝ 141կմ)
Կանաչ՝ Որոտան (ակունք՝ Զանգեզուրի լեռնաշղթա, գետաբերան՝ Հագարի, երկարություն՝ 178կմ)
Վարդագույն՝ Ողջի (ակունք՝ Կապուտջուղ, գետաբերան՝ Արաքս, երկարություն՝ 85կմ)
Դեղին՝ Դեբեդ (ակունք՝ Փամբակի և Ձորագետի միացումից, գետաբերան՝ Խրամ, երկարություն՝ 178կմ)

3. ՀՀ ռելիեֆի քարտեզ-նշել
ա) հետևյալ լեռնաշղթաները. Վիրահայոց, Բազումի, Փամբակի, Գուգարաց, Արեգունու, Սևանի և Արևելյան Սևանի, Վայքի, Զանգեզուրի.
բ) հետևյալ հրաբխային լեռնավահանները. Եղնախաղի, Ջավախքի, Արագած, Գեղամա, Վարդենիսի, Սյունիքի: 

Դեղին՝ լեռնաշղթաներ
Կարմիր՝ հրաբխային լեռնավահաններ

Դասի հղումը

Քարտեզներ

Թվային քարտեզ

1. Ուրվագծային կամ թվային քարտեզի վրա նշել ՀՀ հարևան երկրներն ու նրանց հետ ունեցած ՀՀ սահմանների երկարությունը:

Իրան – 42 կմ

Վրաստան – 196 կմ

Թուրքիա – 280 կմ

Ադրբեջան – 930 կմ

2. Թվային քարտեզի վրա նշել ՀՀ տարածքի հեռավորությունը (ուղիղ գծով) Սև ծովից, Միջերկրական ծովից, Կասպից ծովից և Պարսից ծոցից:

Մերձակա ծովերից հեռավորությունը 145 կմ է

Կասպից ծովից հեռավորությունը 175 կմ է

Միջերկրական ծովից հեռավորությունը 750 կմ է

Պարսից ծոցից հեռավորությունը 1000 կմ է

3. Բնութագրեք ՀՀ աշխարհագրական դիրքը դիտարկելով այն տնտեսական, քաղաքական և կլիմայական տեսանկյուններից:

ՀՀ գտնվում է Եվրասիա մայրցամաքի Ասիա աշխարհամասի Հարավ-Արևմտյան Ասիա տարածաշրջանում: Այն ամբողջությամբ հյուսիսային կիսագնդի մերձարևադարձային կլիմայական գոտում է և բնութագրվում է չոր ցամաքային կլիմայով, կլիմային հակադրություններով  ու տարվա չորս եղանակների առկայությամբ: Տարածքին բնորոշ է արևային կլիման: Բարդ և խորդուբորդ ռելիեֆի պայմաններում, Հայաստանի տնտեսությունը կենտրոնացված է ՀՀ տարածքի մոտ 60 %-ի վրա։

4. Նշեք 5 երկիր, որոնց աշխարհագրական դիրքը նման է ՀՀ աշխարհագրական դիրքին:

Հայաստանի աշխարհագրական դիրքին են նման ՝ Չեխիայի, Սերբիայի, Շվեյցարիայի, Ավստրիայի և Մոլդովայի աշխարհագրական դիրքերը։

Այս երկրները չունեն ելք դեպի ծով ինչպես ՀՀ-ն։

1. Ուրվագծային կամ թվային քարտեզի վրա նշել ՀՀ հարևան երկրներն ու նրանց հետ ունեցած ՀՀ սահմանների երկարությունը:

Պետություն	Սահմանի երկարություն
Թուրքիա	280 կմ
Ադրբեջան	930 կմ
Իրան	42 կմ
Վրաստան	196 կմ

2. Թվային քարտեզի վրա նշել ՀՀ տարածքի հեռավորությունը (ուղիղ գծով) Սև ծովից, Միջերկրական ծովից, Կասպից ծովից և Պարսից ծոցից:

Համաշխարհային օվկիանոս	Ամենակարճ հեռավորությունը
Մինչև Սև ծով	163 կմ
Մինչև Կասպից ծով	193 կմ
Մինչև Միջերկրական ծով	750 կմ
Մինչև Պարսից ծոց	1000 կմ

3. Բնութագրեք ՀՀ աշխարհագրական դիրքը դիտարկելով այն տնտեսական, քաղաքական և կլիմայական տեսանկյուններից:

Հայաստանը գտնվում է արևմտյան (եվրոպական), (արևելյան իսլամական) և սլավոնական քաղաքակրթությունների փոխազդեցության գոտում: Ելք չունի դեպի ծովերն ու օվկիանոսները (ուղղակիորեն չի կարող օգտվել դրանց հաղորդակցության ուղիներից և բնական հարստություններից): Հեռու է ընկած աշխարհի բարձր զարգացած երկրներից և հզոր տնտեսական կենտրոններից: Մոտ է գտնվում Պարսից ծոցի և Կասպից ծովի նավթագազաբեր ավազաններին, բնական տարբեր ռեսուրսներով հարուստ Ռուսաստանին և Իրանին: Ռազմավարական գլխավոր դաշնակցին՝ Ռուսաստանի Դաշնության հետ չունի անմիջական սահման:

4. Նշեք 5 երկիր, որոնց աշխարհագրական դիրքը նման է ՀՀ աշխարհագրական դիրքին: 

• Պարագվայ – չունի ելք դեպի ծով, ունի 4 հարևան երկրներ, հեռու է բարձր զարգացած երկրներից:
• Բութան – չունի ելք դեպի մոտ:
• Բելառուս – չունի ելք դեպի ծով, չունի անմիջական կապ բարձր զարգացած երկրների հետ:
• Ղրղզստան – չունի ելք դեպի ծով, չունի անմիջական կապ բարձր զարգացած երկրների հետ:
• Մոնղոլիա – չունի ելք դեպի ծով, չունի անմիջական կապ բարձր զարգացած երկրների հետ: