Day: March 8, 2023

Señor, yo pido un huerto

Señor, yo pido un huerto en un rincón tranquilo
donde haya una quebrada con aguas abundantes
una casita humilde cubierta de campánulas,
y una mujer y un hijo que sean como Vos.

Yo quisiera vivir muchos años, sin odios,
y hacer como los ríos que humedecen la tierra
mis versos y mis actos frescos y de puros.
Señor, dadme un sendero con árboles y pájaros.

Yo deseo que nunca os llevéis a mi madre,
porque a mi me gustara cuidarla cual a un niño
y dormirla con besos, cuando ya viejecita 
necesite del sol.

Quiero tener buen sueño, algunos pocos libros
un perro cariñoso que me salte a las piernas,
un rebaño de cabras, toda cosa silvestre,
y vivir de la tierra labrada por mis manos.

Salir a la campiña, y florecer en ella;
sentarme por la tarde, bajo el rústico alero,
a beber aire fresco y olorosa a montaña,
y hablarle a mi pequeño de las cosas humildes

Por la noche contarle algún cuento sencillo,
enseñarle a reír con la risa del agua
y dormirle pensando en que pueda, a la tarde,
guardar esa frescura de la hierba embebida;

y luego, al otro día, levantarme a la aurora
admirando la vida, bañarme en la quebrada,
ordeñar a mis cabras en la dicha del huerto,
y agregar una estrofa al poema del mundo.

Traducción Versión Inglesa: Lord, I ask a garden in a quiet spot

Lord, I ask a garden in a quiet spot
where there may be a brook with a good flow,
an humble little house covered with bell-flowers,
and a wife and a son who shall resemble Thee.

I should wish to live many years, free from hates,
and make my verses, as the rivers
that moisten the earth, fresh and pure.
Lord, give me a path with trees and birds.

I wish that you would never take my mother,
for I should wish to tend to her as a child
and put her to sleep with kisses, when somewhat old
she may need the sun.

I wish to sleep well, to have a few books,
an affectionate dog that will spring upon my knees,
a flock of goats, all things rustic,
and to live off the soil tilled by my own hand.

To go into the field and flourish with it;
to seat myself at evening under the rustic eaves,
to drink in the fresh mountain perfumed air
and speak to my little one of humble things.

At night to relate him some simple tale,
teach him to laugh with the laughter of water
and put him to sleep thinking that he may later on
keep that freshness of the moist grass.

And afterward, the next day, rise with dawn
admiring life, bathe in the brook,
milk my goats in the happiness of the garden
and add a strophe to the poem of the world.

Traducción Versión en armenia:

Տե՛ր, ես խնդրում եմ մի  այգի մի հանգիստ անկյունում,

Որտեղ առու կա, ու կա առատ ջուր,

Խոնարհ փոքրիկ տուն՝ ծածկված կապույտ զանգերով,

Ու մի կին ու տղա, որ կլինեն քեզ պես։

Կցանկանայի ապրել երկար տարիներ, առանց ատելության,

Ու վարվել այնպես , ինչպես գետերը․  խոնավացնել երկիրը

Իմ բանաստեղծություններով ու արարքներով՝  թարմ ու մաքուր:

Տե՛ր , տուր ինձ ճանապարհ ծառերով և թռչուններով:

Ուզում եմ, որ երբեք չտանես մորս,

Որովհետև  կցանկանայի երեխայի պես խնամել նրան,

Քնեցնել նրան իմ համբույրներով,

Երբ նա ծերանա ու պետք լինի արև։

Ուզում եմ լավ քնել, մի քանի գրքեր,

Մի քնքուշ շուն, որը կցատկի ոտքերիս վրա,

Այծերի մի հորան, ամեն ինչ վայրի,

Ապրել իմ  ձեռքով մշակված հողի վրա։

Դուրս գալ գյուղ և ծաղկել այնտեղ.

Նստել երեկոյան գեղջուկ քիվերի տակ,

Շնչել թարմ  և բուրավետ լեռնային օդ,

Ու խոսել  իմ փոքրիկի հետ համեստ բաներից։

Գիշերը նրան մի պարզ պատմություն պատմել,

Սովորեցնել  ծիծաղել ջրի ծիծաղով,

Ու քնել՝ մտածելով, որ երեկոյան կկարողանա

Պահպանել խոտից ներծծված այդ թարմությունը։

Իսկ հետո՝ հաջորդ օրը, վեր կենալ լուսադեմին՝

Հիանալով կյանքով, լողալ ձորում,

Կթել իմ այծերին՝ այգու երանության մեջ,Եվ աշխարհի բանաստեղծություններին մի տող ավելացնել։

fuente

1. «Ուշացած սեր»

Բուքն է լալիս. հողմ ու ձյուն, 
Մառախուղ է և մշուշ. — 
Ո՞վ է անվերջ հեծեծում, 
Ո՞վ է կանչում այսպես ուշ։

Ո՞վ է շրջում անդադար, 
Ու՞մ է կանչում հիմա նա, 
Ես հեռու եմ, ես օտար, 
Ասացե՛ք՝ թող հեռանա…

Ասացե՛ք՝ թող հեռանա. 
Թող մոռանա ինձ հավետ,— 
Անդարձություն է հիմա,— 
Չկա դարձի արահետ։

Մեկը կորած շիրմիս մոտ 
Հեկեկում է և երգում. — 
Ո՞ւմ լացն է այն, ո՞ւմ ցավոտ 
Երգն է ճերմակ մրրկում…

Իմ շիրիմը հեռավոր, 
Ե՛վ մոռացված, և՛ մենակ, 
Ո՞վ է հուզում մենավոր 
Իր թախիծով շարունակ։

Օտար երկրի դաշտերում, 
Ցուրտ գիշերում ձմեռվա 
Ո՞վ է անքուն դեգերում, 
Անվերջ սգում իմ վրա….

Թարգմանություն: Late love

The bouquet weeps. wind and snow,
It is foggy and hazy. —
Who is riding endlessly?
Who calls out so late?

Who walks constantly?
Who is calling now?
I’m far away, I’m a stranger,
Tell them to leave!

Say, let go. 
May we forget me forever and ever— 
Now it’s irreversible— 
There is no conversion path.

One near my lost grave 
weeping and singing
Whose Weeping Is It? Whose Pain? 
The song is in the whitewash.

My grave is far away, 
Forgotten and lonely, 
Who Touches Lonely? 
With its continuing sorrow,

In the fields of a foreign land, 
Winter on a cold night 
Who is sleeping in wagons? 
Mourning endlessly on me…

2. «Անծանոթ աղջկան»

Լույսն էր մեռնում, օրը մթնում.
Մութը տնից տուն էր մտնում.
Ես տեսա քեզ իմ ճամփի մոտ, 
Իմ մտերի՛մ, իմ անծանո՛թ։
Աղբյուրն անուշ հեքիաթի պես
Իր լույս երգով ժպտում էր մեզ.
Դու մոտեցար մեղմ, համրաքայլ,
Որպես քնքուշ իրիկվա փայլ։
Անակնկալ բախտի նըման,
Հայտնվեցիր պայծառ-անձայն.
Անջատվեցինք համր ու հանդարտ,
Կյանքի ճամփին մի ակնթա՜րթ…

Թարգմանություն:To the unknown girl

The light died, and the day was dark.
Darkness came from house to house.
I saw you in my path, 
My close friend, my stranger.
A Source Like a Sweet Story
Smiled at us with a light song.
You approached gently with your lumbering walk,
As a gentle evening shine.
Like unexpected luck,
You appeared brightly and quietly.
We separated from the silent and calm,
A moment in the journey of life.

3. «Դու դեռ չես մեռել իմ հիվանդ սրտում»

Դու դեռ չես մեռել իմ հիվանդ սրտում,
Դու դեռ ապրում ես երազի նման. —
Բայց չէ՞ որ միշտ էլ երազ էր միայն
Պայծառ պատկերըդ այս անապատում…
Ես քեզ սիրում եմ, դու դեռ չես մեռել
Ես ամենուրեք քե՛զ եմ որոնում.
Դու, երազների լուսե օրրանում՝
Անո՛ւրջ, որ գուցե բնավ չես եղել…
Քեզ իմ կարոտի կսկիծն է վառել
Երազանքներում իմ նվիրական.
Իմ քույր, իմ դահիճ, իմ սուրբ սիրեկան,
Ես քեզ սիրում եմ, դու դեռ չես մեռել…

Թարգմանություն: You haven’t died yet in my sick heart

You haven’t died yet in my sick heart,
You still live like a dream. —
But isn’t it that was always only a dream?
Your bright image in this desert.
I Love You, You Are Not Dead Yet
I search for you everywhere.
You are the light of dreams,
Thought you may not have been true.
The Light of my yearning burned you.
In my dreams, my dedication.
My sister, my sword, my holy lover,
I love you, thou art not dead yet.

Դասագիրք՝ Հասարակագիտություն-11․ էջ 229-232/
Կարող եք օգտվել նաև՝ «Քաղաքագիտություն, ուսումնամեթոդական ձեռնարկ /Է․ Օրդուխանյան, Հ․ Սուքիասյան/

ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔ

1․ Ո՞ր բնական ռեսուրսներն են համարվում աշխարհաքաղաքական գործոն։

Ներկայումս մարդկության կողմից օգտագործվում են հազարավոր բնական ռեսուրսներ, որոնք դասակարգվում են ըստ տարբեր հատկանիշների: Ըստ բնական ռեսուրսների նկատմամբ մարդկանց պահանջարկի առանձնացվում են՝ մարդկանց կենսական անհրաժեշտության ռեսուրսները: Օրինակ՝ օդը և ջուրը, որոնք ուղղակի անհրաժեշտ են մարդու կյանքի համար։ Երկրորդը՝ արտադրական նշանակության բնական ռեսուրսները, այսինքն` արտադրության մեջ որպես հումք կամ վառելիք օգտագործվող ռեսուրսները: Դրանք են, օրինակ, նավթը, ածուխը, մետաղների հանքաքարը, կրաքարը, տուֆը և այլն։ Երրորդը՝ մարդկանց համար առողջարարական­ -կազդուրիչ, հոգևոր, գեղագիտական գրավչություն ունեցող ռեսուրսները (հանքային բուժիչ ջրեր, լողափեր, բնության հուշարձաններ և այլն): Արտաքին քաղաքականության ոլորտում հատկապես մեծ է նավթի, բնական գազի և քաղցրահամ ջրի դերը: Նավթի համաշխարհային պաշարների շուրջ երկու երրորդը կենտրոնացած է Մերձավոր և Միջին Արևելքում: Մյուս երկրներից աչքի և են ընկնում Վենեսուելան, Մեքսիկան, Ռուսաստանը: Նավթի խոշոր պաշարներ են հայտնաբերվել Կասպից ծովի հատակում և ցամաքային ծանծաղուտում:

Աշխարհի նավթարդյունաբերության գլխավոր շրջանն առ այսօր մնում է Պարսից ծոցի ավազանն Արաբական թերակղզու հետ միասին, որոնց բաժին է ընկնում նավթի համաշխարհային առևտրի գրեթե կեսը: Նավթի և գազի վիթխարի պաշարների պատճառով է, որ այս տարածաշրջանը դարձել է համամոլորակային աշխարհաքաղաքական կիզակետերից մեկը, որտեղ բախվում են միջազգային նավթային ընկերությունների և բազմաթիվ պետությունների շահերը:

2․ Աշխարհաքաղաքական կարևոր գործոն է նաև քաղցրահամ ջուրը։ Ցույց տվե՛ք դա մեր տարածաշրջանի օրինակով։ Տարածաշրջանի ո՞ր երկրները կարող են ջրային ռեսուրսները դարձնել քաղաքական ազդեցության միջոց։

Կովկասյան տարածաշրջանում իրենցից ուղղակի հետաքրքրություն են ներկայացնում Բոսֆորը և Դարդանելի նեղուցները, որոնք Սև ծովի ավազանի երկրները, Հարավային Կովկասը և դրա կազմում էլ ՀՀ-ն կապում են Միջերկրականին և դրա միջոցով` համաշխարհային ծովային ուղիներին: Այսպիսով՝ Սև ծովի ու դրա նեղուցների նշանակությունը մեծ է նաև Հայաստանի համար, որն արտաքին աշխարհի հետ իր տնտեսական կապերի հիմնական մասն իրականացնում է Վրաստանի սևծովյան նավահանգիստներ Բաթումի և Փոթիի միջոցով:

3․ Միջազգային հաղորդակցության ուղիները մշտապես պայքարի առարկա են եղել/են պետությունների միջև։ Մեր օրերում ինչպե՞ս են կարգավորվում այդ ուղիների օգտագործումը

Աշխարհաքաղաքական կարևոր գործոններ և միջազգային հաղորդակցության առկա ուղիները, առաջին հերթին Համաշխարհային օվկիանոսի միջազգային ջրերը միավորող նեղուցներն ու ջրանցքները: Աշխարհի «ուժեղները» մշտապես անհաշտ պայքարի մեջ են եղել միջազգային հաղորդակցության ուղիներին տիրանալու համար: Մեր օրերում ընդհանուր է այն ձգտումը, որպեսզի այդ ուղիների նկատմամբ որևէ առանձին պետություն մենաշնորհ չունենա, և դրանց օգտագործումը կարգավորվի միջազգային պայմանագրերի միջոցով:

Դասագիրք՝ Հասարակագիտություն-11․ էջ 225-228/
Լրացուցիչ գրականությույն՝ «Քաղաքագիտություն, ուսումնամեթոդական ձեռնարկ, էջ 225  /Է․ Օրդուխանյան, Հ․ Սուքիասյան/

ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔ

1․ Պայմանավորված պետության զբաղեցրած աշխարհագրական դիրքով՝ հնարավոր է մեծանա կամ էլ փոքրանա տվյալ պետության աշխարհաքաղաքական նշանակությունը արտաքին միջազգային քաղաքականության մեջ։ Գնահատե՛ք Հայաստանի աշխարհաքաղաքակն դիրքը Առաջավորասիական տարածաշրջանում։ Մանրամասնե՛ք։

Հայաստանի Հանրապետության ներկայիս քաղաքաաշխարհագրական և տնտեսաաշխարհագրական դիրքի առանձնահատկություններն են. Հայաստանի Հանրապետությունը գտնվում է կարևոր միջազգային տրանսպորտային ուղիների (Եվրոպան Կենտրոնական ու Հարավային Ասիային և Ռուսաստանը Մերձավոր Արևելքին կապող) խաչմերուկում։ Նրա տարածքով անցնում են Թուրքիան Իրանին, Ադրբեջանին ու Կասպից ծովի ավազանին, ինչպես նաև Հյուսիսային Կովկասը և Սև ծովը Իրանին ու արաբական երկրներին կապող երկաթուղիներն ու ավտոմոբիլային գլխավոր ճանապարհները։ Հարավային Կովկասով (և Հայաստանով) է անցնում Հարավարևելյան Ասիան և Կենտրոնական Ասիան Եվրոպային միացնող ցամաքային ճանապարհը, որը միջնադարի հռչակավոր «Մետաքսի ճանապարհի» օրինակով ստացել է «Մետաքսի նոր ճանապարհ» անունը։ Դրա զարգացմամբ շահագրգռված են ոչ միայն տարածաշրջանի երկրները, այլև ԱՄՆ-ը և Արևմուտքի մյուս խոշոր տերությունները։ Հայաստանը գտնվում է արևմտյան (եվրոպական), արևելյան (իսլամական) և սլավոնական քաղաքակրթությունների փոխազդեցության գոտում։ Անմիջական ելք չունի դեպի ծովերն ու օվկիանոսները (ուղղակիորեն չի կարող օգտվել դրանց հաղորդակցության ուղիներից և բնական հարստություններից)։ Հեռու է աշխարհի բարձր զարգացած երկրներից և հզոր տնտեսական կենտրոններից։ Մոտ է գտնվում Պարսից ծոցի և Կասպից ծովի նավթագազաբեր ավազաններին, բնական տարբեր ռեսուրսներով հարուստ Ռուսաստանին և Իրանին։

Գտնվում է ԱՄՆ-ի, Եվրամիության երկրների, Ռուսաստանի, Թուրքիայի, Իրանի և Իսրայելի տնտեսական ու քաղաքական շահերի բախման գոտում. մի տարածաշրջանում, որը հայտնի է իր քաղաքական անկայունությամբ։ Ռազմավարական գլխավոր դաշնակցի՝ Ռուսաստանի Դաշնության հետ չունի անմիջական սահման։ Լինելով Հավաքական Անվտանգության Պայմանագրի Կազմակերպության (ՀԱՊԿ) անդամ՝ սահմանակից է Հյուսիսատլանտյան դաշինքի (ՆԱՏՕ) ամենաարևելյան անդամ Թուրքիային: Միջազգային պատժամիջոցներ են սահմանվել ռազմավարական գլխավոր երկրի՝ Ռուսաստանի և հարավային հարևան ու բարեկամ երկրի՝ Իրանի նկատմամբ, ինչը դժվարացնում է այդ երկրների տնտեսական իրավիճակն ու ՀՀ-ի հետ սերտ հարաբերությունների հաստատումը: Լարված են վրաց-ռուսական հարաբերությունները, որը անդրադառնում է մեզ վրա, քանի որ Վրաստանը մեր երկրների միջև ցամաքային հաղորդակցության միակ միջնորդն է:

2․ Աշխարհաքաղաքական կարևոր գործոններ են միջազգային հաղորդակցության ուղիները, առաջին հերթին Համաշխարհային օվկիանոսի միջազգային ջրերը միավորող ջրանցքներն ու նեղուցները։ Հատկապես ո՞ր ջրանցքների և ո՞ր նեղուցի աշխարհաքաղաքականության նշանակությունն է ավելի մեծ։ Մանրամասնե՛ք։

Ներկայումս տրանսպորտային միջազգային բեռնափոխադրումների զգալի մասն իրականացվում է ծովային ուղիներով,  քանի որ ծովային տրանսպորտի դեպքում կատարվող ծախսերն ավելի քիչ են, քան տրանսպորտի այլ տեսակների դեպքում: Ատլանտյան օվկիանոսում է ձևավորվել ծովային ուղիների ամենախիտ ցանցը: Ծովային այս ուղիների միջոցով միմյանց հետ կապված են Ատլանտիկայի առափնյա պետությունների շուրջ 1700 նավահանգիստներ: Վերջին տարիներին ծովային նավահանգիստների բեռնաշրջանառության առաջատար դիրքերը Ատլանտյան օվկիանոսի նավահանգիստներից (Ռոտերդամ, Նոր Օռլեան, Հյուսթոն, Ռիո դը Ժանեյրո) փոխանցվել են Ասիական­խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանի նավահանգիստներին (Շանհայ, Սինգապուր, Նինբո):

Ծովային ուղիների լայն ցանց ունի նաև Հնդկական օվկիանոսը։ Այստեղով են անցնում Հարավային Ասիայի ու Ասիական-­խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանի նավահանգիստները Եվրոպայի, Ավստրալիայի և Աֆրիկայի հետ կապող ծովային ճանապարհները։ Այս ճանապարհների հիմքի վրա կառուցվել են ժամանակակից ենթակառուցվածքներով ու տեխնիկայով հագեցած խոշոր նավահանգիստներ Հարավային Ասիայի ծովափերին (Մումբայ, Կարաչի), Չինաստանի արևելյան առափնյա գոտում (Շանհայ, Տյանին (Տյանցզին) և այլն) և Սինգապուրում: Հնդկական օվկիանոսի ծովային ուղիներով Պարսից ծոցի երկրներից դեպի Եվրոպա ու Ճապոնիա են փոխադրվում գլխավորապես նավթ և նավթամթերք, իսկ Ասիական­խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանի նոր արդյունաբերական երկրներից՝ մեքենաշինական արտադրանք ու գյուղատնտեսական մթերք։ Հնդկական օվկիանոսից դեպի Ատլանտիկա ջրի մեջ մինչև 13 մ ընկղմված ծովային նավերն անցնում են Սուեզի ջրանցքով, իսկ գերխոշոր լցանավերը՝ Աֆրիկան շրջանցելով: Իր նշանակությամբ երկրորդը Պանամայի ջրանցքն է, որը միացնում է Ատլանտյան և Խաղաղ օվկիանոսները։ Հյուսիսային ու Բալթիկ ծովերն իրար միացնող ջրային ուղիներից առանձնանում է Քիլի ջրանցքը:

1․ Խորհրդարանի լիազորությունները արտաքին ոլորտում։

Հայաստանի Հանրապետության արտաքին քաղաքականությունն իրականացվում է միջազգային իրավունքի հիման վրա՝ բոլոր պետությունների հետ բարիդրացիական, փոխշահավետ հարաբերություններ հաստատելու նպատակով:

2․ Կառավարության լիազորությունները արտաքին ոլորտում։

Կառավարությունն իր ծրագրի հիման վրա մշակում եւ իրականացնում է պետության ներքին եւ արտաքին քաղաքականությունը: Վարչապետը Կառավարության ծրագրի շրջանակներում որոշում է Կառավարության ներքին և արտաքին քաղաքականության հիմնական ուղղությունները, որոնք պարտադիր են Կառավարության անդամների համար: Կառավարությունը պարբերաբար իրազեկում է Հանրապետության նախագահին Կառավարության ներքին և արտաքին քաղաքականության հիմնական ուղղությունների իրականացման, իսկ Հանրապետության նախագահի նախաձեռնությամբ՝ առանձին հարցերի վերաբերյալ:

Արտաքին գործերի նախարարությունը մշակում և իրականացնում է արտաքին գործերի, դիվանագիտական ծառայության, միջազգային հարաբերություններում Հայաստանի Հանրապետության շահերի և իրավունքների ներկայացման, օտարերկրյա պետություններում Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների և իրավաբանական անձանց իրավունքների ու օրինական շահերի պաշտպանության, Հայաստանի Հանրապետության միջազգային իրավապայմանագրային հարաբերությունների, օտարերկրյա պետությունների և միջազգային կազմակերպությունների հետ դիվանագիտական կամ հյուպատոսական հարաբերությունների իրականացման, համաշխարհային քաղաքական և տնտեսական իրադրության, օտարերկրյա պետությունների արտաքին ու ներքին քաղաքականության, միջազգային կազմակերպությունների գործունեության վերլուծության հիման վրա համապատասխան առաջարկությունների ներկայացման, համաշխարհային և տարածաշրջանային հիմնախնդիրների լուծման գործում Հայաստանի Հանրապետության դերի բարձրացման, Հայաստանի Հանրապետության պետական արարողակարգի ապահովման, պետական մարմիններին իրենց գործունեության համար արտաքին քաղաքականության վերաբերյալ անհրաժեշտ տեղեկատվությամբ ապահովման ոլորտներում Կառավարության քաղաքականությունը:

3․ Նախագահի լիազորությունները արտաքին ոլորտում։

Հանրապետության նախագահի լիազորություններն արտաքին քաղաքականության բնագավառում՝

1. Հանրապետության նախագահն օրենքով սահմանված դեպքերում եւ կարգով`

1) Կառավարության առաջարկությամբ կնքում է միջազգային պայմանագրեր.

2) վարչապետի առաջարկությամբ նշանակում եւ հետ է կանչում օտարերկրյա պետություններում եւ միջազգային կազմակերպություններում դիվանագիտական ներկայացուցիչներին.

3) ընդունում է օտարերկրյա պետությունների եւ միջազգային կազմակերպությունների դիվանագիտական ներկայացուցիչների հավատարմագրերը եւ հետկանչագրերը:

2. Հանրապետության նախագահը, Կառավարության առաջարկությամբ, օրենքով սահմանված դեպքերում եւ կարգով հաստատում, կասեցնում կամ չեղյալ է հայտարարում վավերացում չպահանջող միջազգային պայմանագրերը:

3. Հանրապետության նախագահը, վարչապետի առաջարկությամբ, օրենքով սահմանված դեպքերում եւ կարգով շնորհում է բարձրագույն դիվանագիտական աստիճաններ:

1918 թվականին` գարնանը, թուրքական 50 հազարանոց բանակը կենտրոնացել էր Կովկասյան ճակատում։ Նրանք ծրագրել էին նվաճել ողջ Արևելյան Հայաստանը, հասնել Բաքու, Դաղստան և Հյուսիսային Իրան։ Հայ-Վրաց-Թաթարական միացյալ կառավարությունը` Չխենկելու գլխավորությամբ Հայերի հաշվին կատարվելիք զիջումների գնով փորձում էր համաձայնության գալ Թուրքերի հետ։ Արդյունքում 1918 թվականին` ապրիլի 12-ին (25), առանց դիմադրության հանձնվեց Կարսը որից հետո Թուրքական իշխանությունները վերջնագիր ներկայացրեցին Ալեքսանդրապոլում գտնվող հայկական զորքերի հրամանատարությանը։ Պահանջվում էր հանձնել քաղաքը և 25 կիլոմետր Մայիսյան հերոսամարտեր` Սարդարապատ, Բաշ-ապարն և Ղարակիլիսա 1918 թվականին` գարնանը, թուրքական 50 հազարանոց բանակը կենտրոնացել էր Կովկասյան ճակատում։

Նրանք ծրագրել էին նվաճել ողջ Արևելյան Հայաստանը, հասնել Բաքու, Դաղստան և Հյուսիսային Իրան։ Հայ-Վրաց-Թաթարական միացյալ կառավարությունը` Չխենկելու գլխավորությամբ Հայերի հաշվին կատարվելիք զիջումների գնով փորձում էր համաձայնության գալ Թուրքերի հետ։ Արդյունքում 1918 թվականին` ապրիլի 12-ին (25), առանց դիմադրության հանձնվեց Կարսը որից հետո Թուրքական իշխանությունները վերջնագիր ներկայացրեցին Ալեքսանդրապոլում գտնվող հայկական զորքերի հրամանատարությանը։ Պահանջվում էր հանձնել քաղաքը և 25 կիլոմետր զորքը հեռացնել երկաթուղուց։ Չսպասելով վերջնագրի պատասխանի, մայիսի 15-ին Թուրքերը գրավեցին Ալեքսանդրապոլը,  որից հետո Թուրք անդրկովկասյան պատերազմը վերածվեց Թուրք Հայկական պատերազմի։ Ճակատային գիծը ձգվում էր Ջավախքից Ալեքսանդրապոլ, Արաքս գետից մինչև Մարգարա մայիսի 7-ին թուրքերը արդեն ներխուժել էին Ջավախք հայերը համառ դիմադրություն ցուցաբերեցին Ախլքալաքում, թուր Ախլքալաքում, թուրքերին չհաջողվեց գրավել Ախլցխան։ Հայկական ուժերը` մեծամասամբ արևմտահայերից բաղկացած, լեռնազանգվածը մաքրեցին Քրդերից ու Թատարներից։ Թուրքական զորքերը Ալեքսանդրապոլը գրավելուց հետո շարժվեց դեպի Երևան։ Հայ բնակչությունը և Սիլիկյանի գլխավորած Երևանյան զորախումբը շարժվեցին թշնամու դեմ  հաղթանակին նպաստեց նաև Երևանի դիկտատր` Արամ Մուկյանը, կաթողիկոս` Գևորգ Ե Սուրենյանցը հրաժարվեց տեղափոխվել Բյուրական և մնաց ժողովրդի և զորքի հետ։ Մայիսի 19-ին սկսվեց թուրքերի առաջխաղացումը։ Առանձին Հայկական կորպուսի Երևանյան զորախմբի կազմում այդ պահին կար մոտ 10 հազար մարտիկ` Սարդարապատի ուղղությամբ 5500, իսկ թշնամին նույն ուղղության վրա ուներ 6000 կանոնավոր զորք և 1500 քրդական հեծելազոր։ Մայիսի 21-ին կատաղի մարտերից հետո հայկական ուժերը նահանջեցին հանձնելով Սարդարապատ կայարանն ու գյուղը։ Մովսես Սիլիկյանին հարամայված էր հակահարձակման միջոցով կասեցնել թուրքերի առաջխաղացումը դեպի Երևան։ Մայիսի 22-ին հայկական զորքը դիմեց հարձակման հաջորդ օրը Սարդարապատը ազատագրված էր մայիսի 22-ից 28-ը թշնամին կոր-ից 28-ը թշնամին կորցրեց 3500 զինվոր և նահանջեց 60 կիլոմետր, խուճապահար անցնելով Ախուրյանի աջ ափը։ Թուրքական 10000 զորքը շարժվեց Բաշ-ապարան նպատակ ունենալով դուրս գալ Աշտարակ և Քանաքեռի գրավմամբ փակել օղակը Երևանի շուրջ։ Մայիսի 24-ին Երևանյան զորախմբից մի ուժ, հրամանատար Դրոյի շարժվեցին Բաշ-ապարան և տարան իրենց առաջին հաղթանակը։ Ապարանի ճակատում մարտերը շարունակվեցին մինչև Մայիսի 29-ը որտեղ հայկական ուժերը գրանցեցին իրենց երկորդ խոշոր հաղթանակը։