Posted in Հայոց լեզու 11, Գրականություն 11, Թարգմանություն

Անուշ պոեմ թարգմանություն հովաննես թումանյան

ՆԱԽԵՐԳԱՆՔ(Համբարձման գիշերը)

   Բազմած լուսնի նուրբ շողերին,
Հովի թևին՝ թըռչելով՝
Փերիները սարի գըլխին
Հավաքվեցին գիշերով։

— Եկե՜ք, քույրե՜ր, սեգ սարերի
Չըքնաղագեղ ոգիներ,
Եկե՜ք, ջահել սիրահարի
Սերը ողբանք վաղամեռ։

   Օխտն աղբյուրից ջուր է առել

Կույս սափորով, լուռ ու մունջ,
Օխտը ծաղկից ծաղիկ քաղել,
Կապել սիրո ծաղկեփունջ։

   Ջուրն ու ծաղիկ աստղունք դըրել,
Խընդիրք արել աստղերին,
Փափագ սըրտով խընդիրք արել՝
Բարի ժըպտան իր սերին…

   Ափսո՜ս, Անո՜ւշ, սարի ծաղիկ,
Ափսո՜ս իգիթ քու յարին.
Ափսո՜ս բոյիդ թելիկ-մելիկ,

Ափսո՜ս էդ ծով աչքերին…։

  Ու նըրանց հետ՝ ցող-արցունքով
Լըցված սըրտերն ու աչեր՝
Սարի ծաղկունք տըխուր սյուքով
Հառաչեցին էն գիշեր։

— Վուշ-վո՜ւշ, Անո՜ւշ, վուշ-վո՜ւշ, քուրի՜կ,
Վո՜ւշ քու սերին, քու յարին…
Վուշ-վո՜ւշ, Սարո՜, վուշ-վո՜ւշ, իգի՜թ,
Վո՜ւշ քու սիրած սարերին…

— Եկե՜ք, քույրե՜ր, սեգ սարերի

Չըքնաղագեղ ոգիներ…
Ու փերիներն էսպես տըխուր
Երգում էին ողջ գիշեր։

  Կանչում էին հըրաշալի
Հընչյուններով դյութական,
Ու հենց շողաց ցոլքն արևի՝
Անտես, անհետ չըքացան։

  Խոր սուզվեցին ակն աղբյուրի,
Մըտան կաղնին հաստաբուն,
Ու լեռնային վըտակների

Ալիքները պաղպաջուն։

Թարգմանություն

PREFACE

(Ascension Night)

Beneath the soft rays of the moon,
On the wing of the bird, flying
Fairies at the top of the mountain
They gathered at night.

Come, sisters, go to the mountains
Unpleasant spirits,
Come on, torch lover!
Love laments forever.

Oht took water from the spring

A virgin with a jug, silent and mute,
To pick a flower from a flower,
Tie a bouquet of love.

To peel the water and flower star,
Troubled the stars
He made a problem with a longing heart,
Good smile to his love…

Sorry, Anush, mountain flower,
It’s a pity, your neighbor.
It’s a pity, your boy is thin and thin,

Pity those sea eyes…

And with them, with dew and tears
Filled hearts and eyes,
Mountain flower with bitter juice
They sighed that night.

Wush-wush, Anush, wush-wush,sister!
Whoosh your love, your neighbor…
Wush-wush, Saro! Wush-wush!
Whoosh to your favorite mountains…

Come, sisters, to the mountains!

Crazy spirits…
And the fairies are so angry
They sang all night.

They called it wonderful
Magical with tones,
And as soon as the sun shone,
Ignore, they did not disappear.

They dived deep into the source,
They entered the stout oak tree,
And mountain tributaries

The waves are icy.

Posted in Էկոլոգիա

Աղետներ

Աղետը պատահար է, որն առաջանում է բնական կամ տեխնածին արտակարգ իրավիճակների արդյունքում՝ իր հետ բերելով մարդկանց մահ կամ այս կամ այն օբյեկտի պատմության մեջ անուղղելի հետևանքներ։ Ըստ օբյեկտների բարդության աստիճանի աղետները դասակարգվում են՝ Տիեզերական մարմինների աղետներ, Երկրոլորտի աղետներ, աղետներ կենսոլորտում (առանձին տեսակի օրգանիզմների կտրուկ մահ, Կատաստրոֆիզմ), և տեխնածին աղետներ։ Աղետը իրադարձություն է, որը տեղի է ունենում համեմատաբար կարճ ժամանակում, ընդհանուր առմամբ չսպասված, որը բացասական ազդեցություն է ունենում կյանքի վրա: Աղետները կարող են առաջանալ բնականաբար, առաջանալ մարդկային գործողությունների արդյունքում կամ տեղի ունենալ բնական և մարդկային գործոնների համադրությամբ:

Իրադարձությունը համարվում է բնական ծագում, երբ այն տեղի է ունենում առանց մարդու միջամտության: Դա մարդաբանական հասկացություն է, երբ մարդ արարածը դրվում է որպես բնությունից դուրս գտնվող սուբյեկտ: Այսպիսով, մարդիկ տարբերակում են իրենց գործողությունները և հետևանքները, որոնք բխում են տիեզերքում տեղի ունեցող մնացած իրադարձություններից: Բնական աղետները ծագում են երկրային դինամիկա ներգրավող գործընթացներից, որոնք կարող են լինել կլիմայական, գեոմորֆոլոգիական, կենսաբանական, ինչպես նաև տարածական երևույթներ:

Բնածին Աղետներ

Collage of 2023 Turkey–Syria earthquake.jpg

Փետրվարի 6-ին 7,8 մագնիտուդով երկրաշարժ է տեղի ունեցել Թուրքիայի հարավում՝ Սիրիայի հյուսիսային սահմանի մոտ։ Այս երկրաշարժին մոտավորապես ինը ժամ անց հաջորդեց 7,5 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժը, որը գտնվում էր 59 մղոն (95 կիլոմետր) դեպի հարավ-արևմուտք: Հաջորդ երեք շաբաթվա ընթացքում եղել են ավելի քան 10,000 հետցնցումներ: Սեյսմիկ հաջորդականությունը մակերեսային հարվածաշարժի հետևանք էր:

2023 թվականի մարտի 13-ի դրությամբ հաստատվել է ավելի քան 55,700 մահվան դեպք՝ ավելի քան 48,400-ը Թուրքիայում և ավելի քան 7,200-ը՝ Սիրիայում: Սա ներկայիս Թուրքիայի ամենամահացու երկրաշարժն է 526 թվականի Անտիոքի երկրաշարժից հետո՝ դարձնելով այն ամենամահաբեր բնական աղետը Հայաստանում։ Նրա ժամանակակից պատմությունը: Սա նաև ամենամահաբերն է ներկայիս Սիրիայում 1822 թվականի Հալեպի երկրաշարժից հետո, աշխարհում ամենամահաբերը 2010 թվականի Հայիթիի երկրաշարժից հետո և հինգերորդ ամենամահաբերը 21-րդ դարում: Թուրքիայում վնասը գնահատվել է ավելի քան 100 միլիարդ ԱՄՆ դոլար: և Սիրիայում՝ 5,1 միլիարդ ԱՄՆ դոլար, ինչը նրանց թվով չորրորդ ամենաթանկ երկրաշարժերն է պատմության մեջ:

Վնասված ճանապարհները, ձմեռային փոթորիկները և հաղորդակցության խափանումները խոչընդոտեցին Աղետների և Արտակարգ իրավիճակների կառավարման Նախագահության փրկարարական և օգնության ջանքերը, որոնք ներառում էին 60,000 որոնողափրկարարական ուժեր, 5,000 բուժաշխատողներ և 30,000 կամավորներ: Հետևելով Թուրքիայի՝ ավելի շատ օգնության կոչին, Փրկարարական աշխատանքներին միացել է ավելի քան 141,000 մարդ 94 երկրներից: