Posted in Հետազոտական Աշխատանք

Common mental health problems

In many ways, mental health is just like physical health: everybody has it and we need to take care of it. Undiagnosed or untreated mental health disorders in adolescents can cause a range of problems that persist into adulthood. These problems can impact school performance or physical health. They may even lead to addictive behaviors.

Anxiety

Anxiety is the mind and body’s reaction to stressful, dangerous, or unfamiliar situations. It’s the sense of uneasiness, distress, or dread you feel before a significant event. A certain level of Anxiety helps us stay alert and aware; this disorder can cause children to be extremely scared of daily life. They can affect kids of all types. Teen anxiety can have many causes:

•High expectations and pressure to succeed

•Watching the news

•School safety drills and lockdowns

•Interactions on social media 

Three kinds of anxiety disorder are common among teenagers:

•Generalized anxiety disorder (GAD): The person is excessively worried about many things that cannot be controlled. GAD is typically diagnosed when a person cannot control their worry for a number of consecutive days.

Panic attack disorder: People with panic attack disorder have sudden and repeated attacks of unreasonable fear that last several minutes or longer. During a panic attack, the person has a fear of disaster or of losing control when there is no real danger.

Social anxiety disorder: This condition is a chronic form of irrational anxiety related to social interactions. The individual may have a fear of being judged or may worry about embarrassment or humiliation.

People with anxiety disorders often avoid talking about their problems. They feel that other people would not understand. Scientists are still unsure of the causes of anxiety disorders. However, there are treatments and coping mechanisms that can help a teen living with anxiety:

•Counselling sessions can help a teen understand why they are feeling anxiety

•Breathing techniques can help ground a person and bring them back to the present

•Eating well-balanced meals can improve general health

•Getting enough sleep allows body and mind to rest

•Taking a break from a stressful situation can allow the person to relax

•Talking about symptoms may destigmatize anxiety

•Avoiding or limiting alcohol and caffeine may help to prevent anxiety

MAJOR DEPRESSIVE DISORDERDepression

Depression is a mood disorder that causes a persistent feeling of sadness and loss of interest. Also called major depressive disorder or clinical depression, it affects how you feel, think and behave and can lead to a variety of emotional and physical problems. You may have trouble doing normal day-to-day activities, and sometimes you may feel as if life isn’t worth living.

More than just a bout of the blues, depression isn’t a weakness and you can’t simply “snap out” of it. Depression may require long-term treatment. But don’t get discouraged. Most people with depression feel better with medication, psychotherapy or both. Depression is one of the most common mental health disorders. An estimated 3.2 million young adults have had at least one depressive episode, according to the National Institute of Mental Health (NIMH). A major depressive episode is a period of at least 2 weeks where the person had a depressed mood along with most of the following symptoms:

  • Loss of appetite
  • Problems in sleeping
  • A loss of interest in daily activities
  • Lack of self-worth
  • Trouble in concentrating

Studies from Harvard have shown that there are many possible causes of depression, including:

  • Faulty mood regulation by the brain
  • Genetics
  • Stressful life events
  • Medications
  • And medical problems

Depression can be hard to treat, as it can severely affect energy levels and mood. However, there are many treatments and coping mechanisms that are proven to be helpful, like:

  • Staying connected with friends and family
  • Participating in activities that are enjoyable
  • Moving or being active
  • Talking with a mental health professional
  • Walking in nature
  • Challenging negative thoughts

Substance use disorder 

In 2017, 9% of high school students admitted that they smoked at least one cigarette a day. The same study also stated that 30% of high schoolers reported they had had at least one drink within the past 30 days. Unhealthy patterns of substance use can include using illegal substances or using legal substances in harmful ways (e.g., too much or too often). The substances most commonly used among teenagers include the following:

•Alcohol

•Prescription drugs

•Tobacco

•Illegal drugs including marijuana

Substance use disorder can have major effects on a teen’s body and brain, such as:

•Affecting growth and development;

•Initiating other risky behaviour, like drunk driving;

•Contributing to problems later in life, like heart disease or high blood pressure.

Teens hide their substance use from their parents and paediatricians. This makes substance use hard to diagnose and harder to treat. Teens experiment with drugs mostly in social settings, when their parents are not watching. However, parents can often notice signs that could suggest a possible substance use disorder:

•Difficulties at school and declining grades

•Poor performance

•Changes in physical appearance

•Altered behaviour, such as an increased desire for privacy

•Drastic changes in relationships

•A lack of energy during daily activities

•Spending more money than usual or requesting to borrow money

•Changes in appetite

•Bloodshot eyes, poor skin tone, and appearing tired

•Defensiveness when asked about substance use

If you or your teen is suffering from substance, use disorder, it is important to contact a doctor to discuss rehabilitative treatment options.

Posted in Հայոց լեզու 11

Ստեղծագործական աշխատանք Մենակություն

Երբ նա փոքր էր,
Նա երջանիկ էր ու անհոգ ։
Նա ծիծաղում էր շուրջբոլոր։
Մինչև ամեն ինչ ավարտվեց

Զարմանալի է, թե ինչպես է ամեն ինչ փոխվում,
Երբ մարդիկ քեզ հիասթափեցնում են։
Եվ ինչպես այդ մի ժամանակ երջանիկ դեմքը
Վերածվում հանդիսավոր փնթռոցի:

Նա փնտրում է և փնտրում:
Մեկի համար, ով կհոգա,
Ով կհասկանար,
Մենակություն, ցավ է պատճառում…
Այն քեզ սպանում է ներսի խորքում:
Ստիպում է նա իրեն դատարկ զգալ։

Թեև նա մենակ է
Նրա դիմակը նման է արևի ճառագայթների։
Բայց նա մենակ ու կոտրված չի երևում:
Նա լավ տեսք ունի, որ ասում են: նա ունի բազմաթիվ ընկերներ, որոնք ասում են, որ շրջապատված է մարդկանցով, բայց իրեն միայնակ ու դատարկ է զգում:

Ինքն իրեն կանչում է քնելու,
Գրկելով բարձը ամուր,
Ինչ-որ մեկին ցանկանալ
Որ գիշերը կպահի նրան:

Երբ փոքր էի,
Ես երջանիկ էի ու անհոգ։
Հիմա կյանքս լի է տխրությամբ,
Ցավ ու թշվառություն:

Երբ փոքր էի,
Ես երբեք ինքնուրույն չէի։
Բայց հիմա ես աղոթում եմ գիշերով,
«Երանի մենակ չլինեի».

Posted in Հայոց լեզու 11

Դասարանական աշխատանք

-Մուրա’դ,- խռպոտած ձայնով կանչեց Մռթոն, — Գոնե մի ձայն հանիր….
Ձայնը, խրճթի պատին զարկվելով,  դոդողացրեց նրա մարմինը։  Նա պարզորոշ լսեց լռության ձայնը։  Դա զարհուրելի ձայն էր։ Թվում էր  միլիոնավոր կատաղած  շներ ուզում են կաղկանձել, բայց չեն կարողանում,  և դառնում են ավելի արյունարբու։ Նրա հույսերն ի դերև էին ելնում։ Նա զգույշ շուրջ նայեց և տեսավ, որ թուրքերի աչք-ունքից ժանգեր են կախվել։ Կարծես  չարության արձաններ էին քրտինքի ու փոշու մեջ շաղախաված։
Խրճիթից մի գնդակ սուրած և անցնելով դիրքերի վրայով կպավ թիթեղյա տաշտակաին, որ ընկած էր նախորդ տարվանից մնացած չոր լոբածաղիկների մեջ։ 《Ուրեմն մուրադն այստեղ է》,-երանությամբ մտածեց Մռթոն։ Քիչ առաջվա ծանր տագնապներն արդեն խաբկանք էին թվում` հեռավոր և անիրական։ Սիրտը ծիծաղեց, ոտքերի մկանները խթխթացին, մեջքը քոր եկավ։ Նա ծռմռեց թիկունքը, որ քորն անցնի, և ախորժելի գրգիռ զգած։ Արևը կիսել էր երկինքը, և հողից գաղջ խոնավություն էր բարձրանում, օդը թրթռում էր։ Ինչ-որ տեղ ճկճկում էր արտույտը։

Posted in Արվեստ

Պիկասսոյի կապույտ և վարդագույն շրջանները

Կապույտ շրջան

1901 թվականին Պիկասոյի կյանքում տեղի է ունեցել մեծ դրամա: Որոշ ժամանակ Իսպանիա վերադառնալուց հետո նա տխուր լուր ստացավ փետրվարի 17-ին։ Նրա ընկերը՝ Կասագեմասը, որը դեպրեսիայի մեջ էր, մահացել է ինքնասպանությունից։ Նա կրակել է իրեն փարիզյան սրճարաններից մեկում՝ Ժերմեն Պիխոթի հետ դժբախտ սիրավեպից հետո։

Այս դժբախտ դրվագից հետո Պիկասոն մռայլ ժամանակաշրջան է ունեցել: Իր ապրած աղքատությունից բացի, նրա ընկերոջ մահը ավերեց նրան եւ նա սկսեց կապույտ ներկված նկարների շարքը, որը գույն էր, որը կապված էր խորը մելանխոլիայի հետ։ «Կապույտ ինքնադիմանկար», 1901 թվականից եւ պահվում է Մուսեի ազգային Պիկասո-Պարիսում։ Նկարչի մտքի վիճակի վկայությունն է։ Թեեւ նա 20 տարեկան էր, սակայն ստեղծագործության ժամանակ իրեն ներկայացնում է որպես մի մարդու, որը ձգված ու դատարկ առանձնահատկություններ ունի՝ պատված վերարկուով եւ հանդարտ պահվածքով։

1901 թվականի ամռանը Պիկասոն առաջին անգամ ցուցադրվել է փարիզյան պատկերասրահում՝ Ամբրոզիս Վոլարդի պատկերասրահում: Ցուցահանդեսը կազմակերպել էր արվեստի վաճառող Պեդրո Մայիյաչը: Հենց այս առիթով էր, որ նա հանդիպեց բանաստեղծ Մաքս Հակոբյանին: Պիկասոն ոգեշնչվել է իր շրջապատից եւ այն վայրերից, որտեղ հաճախ էր լինում։ Նա ստեղծում է էրոտիկ նկարների շարք, որոնք ուղղակիորեն ներկայացնում են պոռնիկների բնակիչներին։ 1902 թվականը նշանավորում է նաեւ կավով իր առաջին քանդակի՝ «Նստած կինը» ստեղծագործությունը:

Վարդագույն շրջան

Վերջապես բնակություն հաստատեց Բաթաու-Լավուարում( Մոնմարտրում) Պիկասոն հանդիպեց անդրե Սալմոնի եւ Գիյոմ Ապոլինայրեի նման այլ նկարիչների եւ բանաստեղծների։ Նրանք բոլորը հաճախ էին սրճարան au lapin agile, Médrano circus եւ փարիզյան թատրոնի troupes. Պիկասոն ներկա է գտնվել դերասանների եւ ակրոբատների ցուցադրություններին: Աստիճանաբար առարկաները զարգացան, հագած դերասանի կերպարը եւ մելանխոլիկ ակրոբատը շատ ներկա դարձան նրա կատարումներում, եւ գույները աստիճանաբար շարժվեցին դեպի վարդագույն տոնայնություն:

1905 թվականին Պիկասոն հանդիպում է հոլանդացի լրագրող եւ գրող Թոմ Շիլպերուորթի հետ, ով նրան առաջարկում է ամառվա սկզբին անցկացնել հայրենի գյուղում՝ Շուորլում: Ճանապարհորդությունը տեւել է 6 շաբաթ։ Պիկասոյի արտադրանքը սահմանափակվել է երկու նոթատետրով եւ որոշ գուաչե նկարներով։ Բացի բնապատկերներից, նա հիմնականում կենտրոնանում էր ավանդական կոստյումների վրա, որոնք կրում էին թեք կանայք, նախապատկերելով Պիկասոյի աշխատանքներում քանդակագործական ոճը:

1906 թվականին Պիկասոն Իբերիական քանդակը հայտնաբերել է Օսունայի Լուվրի թանգարանում եւ Չերրո դե Լոս Սանտոսում: Այնուհետեւ Պիկասոն Ֆերնանդեի ընկերակցությամբ ուղեւորվեց դեպի կատալոնյան փոքրիկ Գոսոլ գյուղը։ Իսպանական այս ինտերլուդեն կարեւոր դեր է խաղացել Պիկասոյի նկարում:

Posted in Արվեստ

Գլոբալիզացիա

Գլոբալացում` ապրանքների, կապիտալի, ծառայությունների, մարդկանց, տեխնոլոգիայի և տեղեկատվության ազատ տեղաշարժն է: Գլոբալիզացիայի նպատակն է կազմակերպություններին ապահովել բարձր մրցակցային դիրքով, ավելի շատ ապրանքներ, ծառայություններ և սպառողներ ձեռք բերել:
Գլոբալիզմը թույլ է տալիս, որ համաշխարհային ճանաչում ունեցող, որակյալ և պիտանի ապրանքները տարածվեն ամբողջ աշխարհում։ Գլոբալիզացիայի միջոցով նաև ստեղծվում են մրցակից կազմակերպություններ, որոնցից յուրաքանչյուը փորձում է իր արտանդրանքը դարձնել ավելի լավը, որը հանգեցնում է նրան, որ արտադրողականությունը դառնում է ավելի զարգացած։
Տնտեսական գլոբալացումը աշխարհի մասշտաբով երկրների տնտեսական փոխկապակցությունն է, պայմանավորված ապրանքների, ծառայությունների, տեխնոլոգիայի և կապիտալի հետ։ Նրա նպատակն է գլոբալ շուկայի կամ մեկ համաշխարհային շուկայի ստեղծումը։ Տնտեսական գլոբալացումը կարող է դիտարկվել որպես դրական կամ բացասական երևույթ: Տնտեսական գլոբալացման մի մաս է կազմում արտադրության գլոբալացումը, որը հնարավորություն է տալիս արտերկրից ներմուծել ապրանքներ և օգուտ քաղել արժեքի և որակի տարբերություններից: Այն ներառում է նաև շուկաների գլոբալացում՝ միավորում է առանձին շուկաները մեկ խոշոր գլոբալ շուկայի մեջ: 
Քաղաքական գլոբալացումը ի վերջո կարող է նվազեցնել ազգային պետությունների նշանակությունը։ Միջազգային կառույցները, օրինակ՝ Եվրոպական միությունը, Առևտրի համաշխարհային կազմակերպությունը (ԱՀԿ), G8-ը (Մեծ ութնյակ) կամ Միջազգային քրեական դատարանը փոխարինում են ազգային գործառույթները միջազգային համաձայնագրի իրականացումը խթանելու նպատակով։
Գլոբալիզացիան դրսևորվում է կյանի տարբեր ոլորտներում։ Այն նոր հնարավորություններ է տալիս բազում հարթակներում։ Գլոբալիզացիայի միջոցով զարգանում և բարելավվում են բազմաթիվ արտադրական ոլորտներ, որոնք էլ նպաստում են կյանքի առաջխաղացմանն ու զարգացմանը։

Posted in Էկոլոգիա, Թարգմանություն

Ծովային աղետներ

Ծովային աղետները բնական աղետներ են, ինչը կարող է կտրուկ տարբերվել ծովային նորմալ միջավայրից: Ծովային աղետներից են առափնյա գծերից մինչև օվկիանոսները տեղի ունեցած աղետները։ Ինչպես ցանկացած այլ աղետ, այնպես էլ ծովային աղետները շատ վտանգավոր են մարդու համար, հսկայական բացասական ազդեցություն են թողնում սոցիալական, տնտեսական, ունեցվածքի և կյանքի իրադարձությունների վրա:

Կան տարբեր ծովային աղետների տեսակներ , բայց ես կթվարկեմ տրանցից 6-ը:

1․Ցունամի

Ցունամին երկար ալիքների շարք է, որոնք բարձրանում են ջրային մարմնի և ծովի հատակի հանկարծակի և իմպուլսիվ փոփոխությունների պատճառով, որոնք առաջանում են երկրաշարժերի, ծովի հատակի հրաբուխների ժայթքման, ծովային սլայդների, հրաբխային ցեխից գազի արտահոսքի, սառցաբեկորների փլուզման, միջուկային պայթյունների հետևանքով, նույնիսկ տիեզերքից ընկնող օբյեկտների պատճառով:

Ցունամիի արագությունը կախված է ջրի խորությունից: Խոր ծովերում ցունամին կարող է շարժվել 500-1000 կմ/ժ արագությամբ: Մինչ ծանծաղ ծովերում արագությունը շատ է կրճատվում՝ ընդամենը մի քանի տասնյակ կիլոմետր/ժամ: Ցունամիի բարձրությունը նաև կախված է ջրի խորությունից: Խոր ծովերում ցունամիի ամպլիտուդը հասնում է միայն 1 մետր բարձրության, սակայն ափամերձ շրջաններում ամպլիտուդը կարող է հասնել տասնյակ մետրի։

Ըստ նոպաների աղբյուրի եւ հեռավորության՝ ցունամին բաժանվում է.

Հեռավոր դաշտային ցունամի։ Երբ աղբյուրի հեռավորությունը կազմում է ավելի քան 1000 կիլոմետր և անցնում մայրցամաքային ցունամի տարածաշրջանային ցունամի. աղբյուրի հեռավորությունը 100 – 1000 կիլոմետր է


Մոտակա դաշտի ցունամի։ Նոպաների աղբյուրը մայրցամաքային շերտում է, որի հեռավորությունը 100 կմ-ից պակաս է։

Ցունամիի հետևանքով առաջացած վնասներն ու ավերածությունները ցունամիի ալիքների և հոսանքների ուղիղ հետևանք են, մինչդեռ ցունամիի ալիքների մեջ խեղդվելու հետևանքով մահացությունները տեղի են ունենում։ Ուժեղ հոսանքների պատճառով քայքայվում են նաև շինարարական հիմքերի ոտնաթաթերը, կամուրջների փլուզումը, տները քարշ տալով և մեքենաները գլխիվայր շրջելով։

Ծանր վնասներ են պատճառում նաև լողացող փլատակները (ներառյալ նավերը, մեքենաները և ծառերը), որոնք կարող են վտանգավոր լինել շենքերին, նավամատույցներին և այլ փոխադրամիջոցներին հարվածելիս: Մեկ ուրիշ վնաս էլ լինում է հրդեհի տեսքով, որը առաջանում է ցունամիի ժամանակ խորտակված նավերից կամ պայթյունից։ Ցունամիի հետևանքով առաջացած կեղտաջրերի և քիմիական նյութերի հետևանքով առաջացած վտանգներին հետևելը և մաքուր ջրային ռեսուրսը աղտոտելը:

2․Փոթորկոտ ալիքներ

Փոթորկոտ ալիքները շատ հզոր քամուց ստեղծված ալիքներ են, որոնց արագությունը քամուց ավելի քան 91 կիլոմետր/ժամ է, ալիքի բարձրությունը՝ 7-30 մետր: Այս տեսակի ալիքները շատ վտանգավոր են նավարկության և բնակության/կառուցման համար առափնյա գծի շուրջ, և կարող են նաև առաջացնել լողափի աբրասիոն: Օրինակ՝ փոթորիկ, թայֆուն:

Փոթորկոտ ալիքները տեղի են ունենում փոթորիկներից կամ շատ հզոր քամուց հետո, որոնք փչում են ծովում (օդերևութաբանական երևույթ), ալիքների բարձրությունը կարող է լինել տասնյակ մետր՝ քամու աղբյուրների շուրջ, իսկ ալիքները շարունակում են ընթանալ այնքան ժամանակ, քանի դեռ քամին փչում է, և քամու հետ միասին հանդարտվում են։

Ըստ հրահրման մեխանիզմի՝ այս փոթորկոտ ալիքների երևույթը տեղի է ունենում միայն որոշակի ժամանակահատվածներում, կապված որոշակի քամու եղանակների հետ և տեղի է ունենալու միայն որոշակի վայրերում

Փոթորկոտ ալիքների երեւույթը տեղի է ունենում, որը կապված է օդերեւութաբանական երեւույթի հետ քամու հարվածների տեսքով, որոնք, հավանաբար, ամեն տարի պարբերաբար տեղի են ունենում՝ ըստ կլիմայի եւ սեզոնային փոփոխությունների։ Ուստի ավելի հեշտ է կանխատեսել եւ նախազգուշացնել փոթորկոտ ալիքների մասին, քան կանխագուշակել եւ նախազգուշացնել ցունամիի մասին։

Այս փոթորկոտ ալիքների կործանարար բնույթի մասին ցունամիի հետ համեմատած՝ կործանարար կարողությունները շատ ավելի փոքր են։ Սակայն որոշ վայրերում որոշակի պայմանների դեպքում փոթորկոտ ալիքները կարող են շատ հզոր լինել, ինչպես որ տեղի ունեցավ 2007 թ. հունիսի 11-ին Նոբիս Բիչում (Նյուսքասլ, Ավստրալիա)։ Փոթորկոտ ալիքները տեղի ունեցան այդ ափամերձ շրջաններում, եւ ածուխ տեղափոխող նավը կարող էր 30.000 տոննա նավով բարձրանալ ծովափ։

3. Ծովի մակարդակի բարձրացում

Ծովի մակարդակի բարձրացումը մի երեւույթ է, որի հետեւանքով ծովի մակերեւույթը բարձրանում է առափնյա գծի վրա, քանի որ որոշ գործոններ կան։

Կանաչ տան գազերի արտանետումների աճը, ինչպիսիք են կարբոնդիօքսիդը (CO2), մեթանը (CH4), դինիտրոքսիդը (N2O) եւ քլորոֆլուորոկարբոնաթթուն (CFC) դեպի աթերոսֆերա հանգեցնում են կանաչ տան էֆեկտների:

Այդ դեպքում առաջանում է ծուղակի մեջ գտնվող արեւի ճառագայթների ճառագայթումը, որը պետք է արտացոլվի Երկրի մակերեւույթի կողմից դեպի աթմոսֆերա, ինչի հետեւանքով երկրի մակերեւույթի եւ աթիմոսֆերայի ջերմաստիճանը բարձրանում է, մինչեւ որ այն հասնի նոր հավասարակշռության։

Մթնոլորտ ներթափանցող եւ դուրս եկող ջերմության քանակը չի փոխվում, սակայն երկրի ներսում եւ մթնոլորտում փակված ջերմության քանակը բարձրանում է, ինչը հանգեցնում է ջերմաստիճանի բարձրացմանը, եթե երկրի մակերեւույթն ու մթնոլորտը բարձրանան։

Ծովի մակարդակի բարձրացուման ազդեցությունները

Գլոբալ տաքացումը նշանակալի ազդեցություն է թողնում ծովի մակարդակի բարձրացման վրա այս 21-րդ դարում: Ծովի մակարդակի բարձրացման ֆիզիկական ազդեցությունը ջրհեղեղի հաճախականության եւ ինտենսիվության աճն է, քանի որ ծովի մակարդակի բարձրացումը դիկի էֆեկտ է տալիս։

Այս դիկի պատճառով գետերի հոսքի արագությունը նվազում է, տիղմավորման արագությունը կաճի, ինչի հետեւանքով էստուարիաները թուլանում են։ Լողացող էստուարները եւ ծովի մակարդակի բարձրացումը կմեծացնեն էստուարների շուրջ տեղի ունեցող ջրհեղեղների հաճախականությունն ու ուժգնությունը։ Միաժամանակ, ծովի մակարդակի բարձրացման մի քանի էֆեկտներ կան, որոնք հետեւյալն են.

Ափի Պուլճաք: Ծովի մակարդակի բարձրացումը նաեւ պատճառ է դառնում, որ ափամերձ շրջանները հետ քաշվեն։ Ափի էրոզիան շատ ավելի մեծ կլինի, քանի որ ալիքները կարող են հեռու հասնել ցամաք, քանի որ ծովի մակարդակը բարձրանում է։

Փոքր Իսլետներ: Ծովի մակարդակի բարձրացումը կարող է խորտակել նաեւ փոքր կղզիները։ Ծովային ջրերի ներթափանցումը մայրցամաք լուրջ խնդիր է առափնյա շրջաններում։ Հողային ջրերի օգտագործումը, որը չի հաշվում ցամաքի հավասարակշռությունը, կարող է հանգեցնել հողի ջրի մակարդակի անկմանը, ինչը կարող է թեթեւացնել ծովի ջրի ներթափանցումը հողի ջրի մեջ։

Ներխուժած գետեր: Ծովի մակարդակի բարձրացումը նաեւ պատճառ է դառնում, որ ծովի ջրի ծավալը ներխուժի գետեր։ Ծովային ջուրը, որը գետերի միջով անցնում է մայրցամաք, մեծ խնդիր է ափամերձ շրջաններում ապրող մարդկանց համար, ովքեր կախված են գետերից քաղցրահամ ջրերից։

Բարձրացնել ալիքների բարձրությունը: Ծովի մակարդակի բարձրացումը նաեւ նպաստում է ափամերձ շենքերի անվտանգությանը։ Ծովի մակարդակի բարձրացումը մեծացնում է ալիքների բարձրությունը եւ մեծացնում է գերբարձր հաճախականությունը դեպի ափին գտնվող շենքերը, ուստի շենքերի անվտանգությունը կնվազի։ Ծովի մակարդակի բարձրացումը անդրադառնում է նաեւ առափնյա գծի էկոհամակարգի վրա, քանի որ աղիությունը գնալով մեծանում է։ Ծովի մակարդակի բարձրացման պատճառով աղիության աճը պատճառ է դառնում, որ մանգրերը գաղթեն մայրցամաքային տարածք, որտեղ աղիությունը քիչ է։ Բոլոր այն տեսակները, որոնք չեն կարող հարմարվել բարձր աղիությանը, կմահանան։ Ծովի մակարդակի բարձրացումը պայմանավորված է ոչ միայն գլոբալ տաքացման, այլեւ այլ գործոններով, ինչպիսիք են՝ ալիքները, ցամաքի սուբվենցիան, փոթորկոտ ալիքները կամ փոթորկոտ ալիքները, Լա Նինան եւ ցունամին։

4.Էլ Նինո եւ Լա Նինա

Էլ Նինոն, ըստ պատմության, մի երեւույթ է, որը նկատվում է Պերուի եւ Էկվադորի քաղաքացիների կամ ձկնորսների կողմից, որոնք դեկտեմբեր ամսին ապրում են Խաղաղ օվկիանոսի արեւելյան կողմում գտնվող ափին։

Դիտարկվող երեւույթը ծովի մակերեւույթի ջերմաստիճանի բարձրացումն է, որը սովորաբար լինում է սառը ջերմաստիճանում:

Այս երեւույթը պատճառ եղավ, որ ջուրը, որը սկզբում բեղմնավորվել էր եւ պարունակում էր առատ ձուկ (վեր ուռչելու արդյունքում, որը շատ սննդարար նյութեր է բերում ներքեւից), հակառակն էր դառնում։

Ավելի ուշ գիտնականները պարզել են նաեւ, որ բացի ծովի մակերեւույթի ջերմաստիճանի բարձրացման երեւույթից, գոյություն ունի հակառակ երեւույթ, որտեղ ծովի մակերեւույթի ջերմաստիճանը նվազում է աճի պատճառով: Էլ Նինոյի հակառակն այն ժամանակ կոչվում է Լա Նինա:

Այս երեւույթներն ունեն 2-7 տարի տեւողություն: Այսպիսով, համաձայն վերոհիշյալ բացատրության, մենք կարող ենք թերահավերել, որ Էլ Նինոն մի երեւույթ է, որտեղ ծովի մակերեւույթի ջերմաստիճանի բարձրացումը հանգեցնում է բարձրացման, եւ սովորաբար այդ երեւույթը երկարատեւ չոր սեզոն է: Միեւնույն ժամանակ, Լա Նինան մի երեւույթ է, որտեղ աճում է աճի պատճառով ծովի մակերեւույթի ջերմության նվազումը, եւ սովորաբար մատնանշվում է երկարատեւ խոնավ սեզոնի եւ որեւէ տարածքում հաճախակի ջրհեղեղների պատճառով։

5. Լողափնյա աբրասիոն

Ծովափի աբրասիոնը ծովափի էրոզիան է՝ օվկիանոսի ալիքների կոնտինուսային հարվածներով դեպի ծովափի պատը։ Այսօր մայրցամաքները տարեկան կորցնում են մոտ 5-30 մետր գծերը աբրազիայի պատճառով:

Աբրասիոնը վնասում եւ վնասում է մանգրերը, պլանտացիաները, ջրամատակարարումը եւ մարդկանց տները ծովափնյա գծի շուրջ: Առավել մանրամասն՝ լողափնյա աբրազիայի պատճառներն են.

Ա. Հողային սուբսիդիան: Ափամերձ տարածքի շուրջ թե՛ արդյունաբերական, թե՛ խմելու ջրի նպատակով հողային ջրերի չափազանց մեծ պոմպը կհանգեցնի հողի սուբսիդավորման, հատկապես եթե ծովափի հողերը կազմված են հիմնականում կավից/ցեխից, քանի որ կավի/ցեխի ֆիզիկական առանձնահատկությունը, որը կարող է հեշտությամբ փոխվել՝ ըստ ջրի կոնցենտրացիայի:

Հողի սուբսիդավորումը նվազեցնում է ցամաքային պարուրներում ջրի ճնշումը: Սա ջրհեղեղի պատճառ է դառնում, իսկ հետագայում կմեծացնի էրոզիան եւ լողափերի աբրոզիան։ Սա ցույց է տալիս, որ հողին օժանդակելու հզորությունը բավականաչափ մեծ է եւ մեծ ալիքների ժամանակ նպաստում է ջրհեղեղին։

Բ. Մանգրերի վնասում: Մանգաղաթները ներառված են կայուն ռեսուրսների եւ էկոհամակարգի հիմնական կարեւոր շրջանակի մեջ, որը աջակցում է առափնյա գծի կյանքին: Մանգրերը կարեւոր դեր ունեն որպես ծովափի բնական պաշտպան, քանի որ նրա ամուր արմատները կարող են նվազեցնել ալիքները եւ տիղմ պահել։ Սա նշանակում է, որ այն կարող է գործել որպես ցամաքային կրիզեր: Որքա՜ն խղճահարություն են մանգրերը այսօր սակավանում, քանի որ մարդիկ օգտագործում են նրա անտառները որպես վառելանյութ եւ շինանյութ։

գ. Վնասվել են Օվկիանիայի ալիքների հիդրոդինամիկական ուժերը: Ծովափի կողմնորոշումը, որը համեմատաբար պերպենդիկուլյար է կամ զուգահեռ է գերակշռող ալիքի կրիայի հետ, տեղեկություն է տալիս, որ ծովափը դինամիկորեն հավասարակշռված վիճակում է։ Ալիքների վիճակը, որը սովորաբար ուղիղ է, կծկվի ալիքների ռեֆրակցիայի/դիֆրակցիայի եւ շիկացման պրոցեսի պատճառով։

Լողափը կարձագանքի՝ կողմնորոշվելով իրեն այնպես, որ պահպանի պերպենդիկուլյար ալիքների ուղղությունը, կամ այլ կերպ ասած, գոյություն ունեն էրոզիայի եւ տիղմի տեղայնացում, մինչեւ որ այն հասնի նոր հավասարակշռության, իսկ հաջորդ տեղի ունեցող գործընթացը միայն ծովափի պերպենդիկուլյար փոխադրումն է (ծովային տրանսպորտը):

դ. այլ բնական պատճառներով պատճառված վնասները: Այլ բնական պատճառներից են կլիմայի գլոբալ փոփոխությունները եւ այնպիսի ծայրահեղ իրադարձությունները, ինչպիսիք են արեւադարձային ցիկլոնը։ Մեկ այլ գործոն է ծովի մակարդակի բարձրացումը, որի պատճառը գլոբալ տաքացումը (կանաչ տան էֆեկտն է), որն առաջացնում է ալիքների բարձրությունների բարձրացում։

Ե.Վնասը, որը պայմանավորված է մարդու գործունեությամբ: Մարդու գործունեությունը, որը կարող է վնասել ափը, ավազի հանքահանությունն է ծովափին, շենքերը, որոնք սուզվում են ծովում, եւ ջրմուռներ են պատրաստում առանց վիճակի եւ տեղանքի մասին հոգ տանելու։

6. Ջրհեղեղ

Ջրհեղեղը գետի ջրի հոսքն է, որը համեմատաբար ավելի մեծ է, քան սովորականից/նորմայից՝ վերին հոսանքում կամ այլ վայրերում կոնտինուս հորդառատ անձրեւի հետեւանքով, ուստի ջուրը հնարավոր չէ տեղավորել գոյություն ունեցող ռավիններում, եւ ջուրը հոսում է եւ հեղեղում շրջակա տարածքը:

Բացի գետերի հոսքից, ջրհեղեղը կարող է տեղի ունենալ նաեւ փոթորկի կամ ցունամիի հետեւանքով ծովից հոսող ջրի պատճառով։

Posted in English

1984 book review

In this book, the populace is divided into two parts, the Party and the proles, which refer to the exploiting and the exploited class, the upper class and the underdog. It’s a hellish world with a dictatorial government, unbearable stupidity and countless falsifications’ lack of humanity, awareness and civilization makes it unbelievable. The dystopia described in George Orwell’s nearly 70-year-old novel “1984” suddenly feels all too familiar. A world in which Big Brother is always listening in, and high-tech devices can eavesdrop in people’s homes. A world of endless war, where fear and hate are drummed up against foreigners, and movies show boatloads of refugees dying at sea. A world in which the government insists that reality is not “something objective, external, existing in its own right” — but rather, “whatever the Party holds to be truth is truth.”

Living in a society with limited freedom of expression is not, in any case, enjoyable. A Totalitarian society is a good example of such a society, because although it provides control for the people, it can deny them a great deal of freedom to express themselves. The fictional society in George Orwell’s 1984 also stands as a metaphor for a Totalitarian society. Communication, personal beliefs, and individual loyalty to the government are all controlled by the inner party which governs the people of Oceania in order to keep them from rebelling. Current society in America is much more democratic. It contrasts with Orwell’s society of 1984 because communication, personal beliefs and the people’s loyalty to the government are all determined by the individual. The story of 1984 reflects a society that totally contrasts with America today. While Orwell’s objective was primarily written to exaggerate the Totalitarian/Communist and other conditions of society surrounding him, 1984 presents an important guide to life for modern Americans. Just as a major objective of learning American history is to ensure that we do not repeat our mistakes, 1984 can give warnings to both government systems and individuals regarding how society should not be controlled. The vigorous control system presented in the book stands as a method by which no American would want to live.

Characters

Winston Smith

Winston Smith is the protagonist and narrator, a rebellious and intellectual Party member who works at the Ministry of Truth and secretly hates Big Brother.

Winston is a 39-year old man who works at the Ministry of Truth, where his job is to alter the historical record to match the government’s official propaganda. Outwardly, Winston Smith is a meek and obedient member of The Party. He carefully practices his facial expressions and is always conscious of being watched, even in his apartment. However, his internal monologue is seditious and revolutionary.

Winston is just old enough to remember a time before the current regime. He idolizes the past and revels in the few details he can still remember. Whereas younger people have no memory of any other society and thus function as ideal cogs in The Party’s machine, Winston remembers the past and supports The Party only out of fear and necessity. Physically, Winston looks older than he is. He moves stiffly and with a bent back. He is in poor health overall, though without any specific disease.

Winston is often arrogant. He imagines that the proles are the key to overthrowing the government and he romanticizes their lives without knowing much about their reality. He is also eager to believe that he has been recruited by the Brotherhood, despite his relative lack of importance. Orwell uses Winston to demonstrate that passive rebellion merely makes the rebel part of the system he wants to subvert, thus dooming him to serve it in one way or another. Rebellion and oppression are just two sides of the same dynamic. Winston is thus doomed to betray the Party and to be exposed, arrested, tortured, and broken. His fate is inescapable because he relies on the mechanisms provided to him instead of forging his own path

Julia

Julia is a young woman who works at the Ministry of Truth in the Fiction Department. Like Winston, she secretly despises the Party and the world it has shaped around her, but outwardly behaves as a dutiful and content member of the Party. Unlike Winston, Julia’s rebellion is centered not on revolution or changing the world, but on personal desires. She wishes for the freedom to enjoy her sexuality and her existence as she pleases and sees her private resistance as a path towards those goals.

Just as she pretends to be a loyal citizen, Julia is also pretending to be a fervent revolutionary when she and Winston are contacted by the Brotherhood. She has little sincere interest in these goals, but goes along because it is the only avenue of freedom open to her. It is telling that at the end, after her own torture and breaking, she is an empty vessel devoid of emotion and yet harbors a strong dislike for Winston, who she once professed to love and saw as a path to her own liberation.

Julia is actually very unsuitable to Winston in terms of romance or sexuality. Like Winston, she is not nearly as free as she believes herself to be, and is constrained completely by the choices society puts in front of her. Julia invents her love for Winston as a way of convincing herself that her relationship with him is genuine and the result of her own choices.

O’Brien

O’Brien is initially introduced as Winston’s superior at the Ministry and a high-ranking member of the Party. Winston suspects that O’Brien sympathizes with the resistance and is thrilled when he discovers (or believes he discovers) that O’Brien is a member of the Brotherhood. O’Brien later appears at Winston’s jail cell and participates in Winston’s torture and tells Winston that he purposely lured Winston into betrayal.

O’Brien is an unreal character; virtually anything the reader believes they learn about him is later revealed to be a lie. As a result, the reader actually knows nothing about O’Brien at all. He is a completely unreliable character. In this he is actually representative of the universe Orwell is imagining, a world where nothing is true and everything is a lie. In the universe of 1984, it is impossible to know if The Brotherhood and its leader Emmanuel Goldstein actually exist or if they are simply pieces of propaganda used to control the population. Similarly, we cannot know if there is an actual “Big Brother,” an individual or even an oligarchy that rules Oceania. O’Brien’s emptiness as a character is thus purposeful: He is as unreal, changeable, and ultimately mindlessly cruel as the world he represents.

Syme

Winston’s co-worker at the Ministry working on a new edition of the Newspeak dictionary is the closest thing to a friend that Winston has. Syme is intelligent and yet seems satisfied with his lot, finding his work interesting. Winston predicts he will disappear because of his intelligence, which turns out to be correct. Aside from demonstrating to the reader how society works in the novel, Syme is also an interesting contrast to Winston: Syme is intelligent, and thus dangerous and is never seen again, while Winston is allowed back into society after he is broken, because Winston never actually represented any real danger.

Mr. Charrington

Appearing initially as a kind old man who rents Winston a private room and sells him some interesting antiques, Mr. Charrington is later revealed to be a member of the Thought Police who has been setting Winston up for arrest from the very beginning. Charrington thus contributes to the level of deception that the Party engages in and to the fact that Winston and Julia’s fates are completely controlled from the very beginning.

Big Brother

The symbol of The Party, a middle-aged man depicted on posters and other official materials, there is no certainty that Big Brother actually exists as a person in Orwell’s universe. It is very likely he is an invention and a propaganda tool. His main presence in the novel is as a looming figure on posters, and as part of the mythology of the Party, as “Big Brother is Watching You.” What is interesting is that these ubiquitous posters strike those who support the Party as somewhat comforting, seeing Big Brother as a protective uncle, while people like Winston see him as an ominous, threatening figure.

Emmanuel Goldstein

The leader of The Brotherhood, the resistance organization working to foment revolution against the Party. Like Big Brother, Emmanuel Goldstein seems to be an invention used to trap resistors like Winston, although it is possible, he does exist, or did exist and has been co-opted by the Party. The lack of certainty is emblematic of the way the Party has corrupted knowledge and objective facts, and the same disorientation and confusion experienced by Winston and Julia in regard to Goldstein’s existence or nonexistence is felt by the reader. This is a particularly effective technique that Orwell uses in the novel.

Katharine Smith

Winston’s wife. She does not appear in the novel, but Winston spends time thinking about her and her devotion to the party. He is bothered by the lack of real emotions the two shared and how she was only intimate with him in order to have children for the Party. In one of the most poignant moments of the novel, Winston admits to a passing desire he had to murder her while they were walking alone. She may or may not be alive somewhere else in Oceania. 

Posted in Հայոց լեզու 11, Գրականություն 11

Հարուկի Մուրակամի | Սառցե մարդը

Սառցե մարդը

1. Կարդացե´ք պատմվածքը:

2.Գրավոր ներկայացրե´ք ձեր հիմնավորված վերաբերմունքը:

Ստեղծագործությունը շա՜տ դուրս եկավ եւ անչափ հետաքրքրեց։ Կարող եմ մեծ վստահությամբ ասել, որ պատվածքում ամեն ինչ դուրս եկավ, համահունչ էր եւ գրված գեղեցիկ, թե’ գրելաոճը, թե’ գաղափարը, թե’ սյուժեն…։ Սյուժեյի մասին կարող եմ ասել միայն այն, որ հնարավորինս հետաքրքիր էր եւ դրա պատճառով այն շատ հեշտ ընթերցվեց եւ սյուժետային գծի մեջ առկա փոխաբերությունները հավելյալ հետաքրքրություն էին տվել պատմվածքին։ Գրելաոճը գեղեցիկ էր։ Ինձ համար ՝ կատարյալ։ Չկային անիմաստ կամ անհետաքրքիր պատկերներ եւ դրանց առկայությունը միայն գեղեցկացնում էր տեսարանները եւ պատմածը։ Եվ վերջապես՝ գաղափարը։ Գաղափարային գծերը մի քանիսն էին եւ դրանք մեծ տեղիք տվեցին ինձ մտածելու եւ խորհրդածելու հետագայում կողակցի ընտրության վերաբերյալ շատ ու շատ նրբությունների մասին, ինչպես նաեւ հաշվի առնել հեռատես լինելու կարեւորությունը։

3. Դ´ուրս գրեք երեքական պատկերավորման միջոցներ՝ մակդիրներ, համեմատություններ, փոխաբերություններ:


մակդիրներ — սառցե հայացք, սառցապատ ձեռքեր, սառցե աչքեր
համեմատություններ
Նրա բառերը կախվեցին օդում սպիտակ ամպի տեսքով` մանգայի կոմիքսի երկխոսության նման:
Հատկապես լուռ, խորաթափանց հայացքը և աչքերը, որ փայլում էին ինչպես սառցալեզվակները ձմռան առավոտին.
Ամեն ինչ պարզ է, ինչպես սառույցի խորության մեջ նայելիս:

4.Ո՞րն է ստեղծագործության գաղափարը:


Ինչպես վերեւում նշեցի, ստեղծագործության գաղափարը ըստ իս մեկը չէր։ Այն ուներ տարբեր տեսանկյուններ եւ ցանկանում էր փոխանցել տարբեր մտքեր։ Առաջին միտքը եւ գաղափարային գիծը, որը բացահայտորեն կարելի էր նկատել դա հենց “Սառցե մարդու” փոխաբերությունն էր։ Կարծում եք հենց այնպե՞ս էր նա կոչվում “Սառցե մարդ”, հենց այնպե՞ս էր սառույցից։ Ոչ, նա ուղղիղ իմաստով սառույցից չէր եւ նրա վրայից սառցեբեկորներ չէին թափվում այս ու այն կողմ ՝ ինչպես ստեղծագորոծության մեջ էր նկարագրված։ Այն կայանում էր “սառը” մարդու կերպարանքի ներկայացում, որն իր էությամբ սառույց էր։ Նա սիրում էր իր կնոջը, շատ, եւ դա կարելի է տեսնել պատվածքում երեւացող բազում տեսարաաններում, խոսքերում եւ այլնում, սակայն սառը մարդիկ իրենց էությամբ հեշտ չեն եւ սիրելու զգացողությունն ու դրսեւորումն էլ իրեց մոտ ուրիշ է։ Ինքս միշտ զարմացել եմ մարդկանց վրա, ովքեր կարողացել են լինել սառը մարդու կողքը, լինելով լրիվ այլ տեսակի։ Պատվածքում կային մի քանի տեսարաններ, որտեղ կարելի էր նկատել, որ Սառցե մարդու սիրո դրսեւորումն այլ էր։ Օրինակ, երբ իր սիրելի կինը արտասվում էր, նա ուղղակի մաքրում էր նրա արցունքները, այնպես, որ պատվածքում այդ պահը նկարագրվում էր կարծես նա նրա արցունքները վերածում էր սարցեբեկորների։ Նա չէր հանգստացնում նրան, փաղաքշական խոսքերով չէր լցնում, կարեկցում, փայփայում։ նա ուղղակի գրկում էր եւ լռում։ Իսկ դա արդեն իսկ բարդ ընդունելի է, երբ քո տեսակը այլ է։ Այս ամենը կրում էր մի միտք, որ սերը կարող է դիմադրել անգամ այդ տարբերությանը, քանի որ անգամ այսքանից հետո աղջիկը դեռ անչափ սիրում էր իրեն, սակայն ինձ համար այս ամենը կրում է այն միքտը, որ եթե դու շատ ես մեկից տարբերվում, ապա այդ մեկին սիրելը կլինի շատ ու շատ բարդ եւ միգուցե հենց քեզ համար այն լինի հիասթափեցուցիչ եւ ընտրության սխալը՝ ճակատագրական։ Եվ երկրորդ միտքը դա նրա Սառցե մարդ լինելուց զատ, իրենց միջեւ եղած տարբերության միտքն էր։ Նրանք տարբեր էին, չափազանց։ Նրանց կիսում էին անդունդներ, սակայն նրանք սիրեցին միմյանց ու կարող է թվալ, որ բավականին երջանիկ էին, եւ աղջիկն էլ՝ երբեք չէր բողոքում, սակայն միեւնույն է իրենց տարբեր լինելը ունեցավ մեծ հետեւանք եւ դա այն էր, որ արդյունքում աղջիկը չունեցավ այն, ինչը միգուցե եւ սպասում էր ունենալ այդ սիրո արդյունքում եւ այդ ամուսնության մեջ։ Կարեւոր է կողակցի ընտրություն կատարելուց լինել շատ խորաթափանց, հեռատես եւ կայացնել մտածված որոշում, անգամ եթե սերը անտանելի ուժեղ է, ամեն ինչ չէ, որ այն կարող է դիմադրել, իսկ հիասթափվելը այսօր, այնքան հեշտ է։