Month: November 2020

1. Ներկայացրե՛ք Հայաստանի հարաբերությունները հարևան երկրների հետ 1918-20թթ.:
Հայ ­-վրացական հարաբերությունները
1918թ. Վրաստանի և Հայաստանի անկախության հռչակումից հետո տարածքային-սահմանային վեճ ծագեց նրանց միջև, որի պատճառը դեռևս ցարիզմի ժամանակներում կատարված վարչատարածքային անարդար բաժանումն էր։ Նորահռչակ Վրաստանի Հանրապետությունը ամեն կերպ ձգտում էր իր սահմանների մեջ ներառել հայաբնակ Լոռի ու Ախալքալաք գավառները։ Հայաստանի կառավարությունը ջանում էր հարցը լուծել բանակցությունների միջոցով։ Սակայն սահմանային այդ վեճը 1918թ. դեկտեմբերին վերաճեց հայ-վրացական զինված ընդհարման` պատերազմի։ Երբ վրաց իշխանությունները սկսեցին բռնություններ գործադրել տեղի հայության նկատմամբ, հայկական զորամասերը մտան Լոռի, հաղթանակ տարան վրացիների նկատմամբ և իրենց հսկողության տակ առան գավառամասը։ Հալածանքի ու հետապնդումների ենթարկվեցին Վրաստանում ապրող հայերը։ Պատերազմը տևեց շուրջ երեք շաբաթ: Խնդրին միջամտեցին Անտանտի` Անգլիայի և Ֆրանսիայի զինվորական ներկայացուցիչները։ 1919թ. հունվարին կողմերի միջև կայացվեց համաձայնություն։ Լոռին հայտարարվեց «չեզոք գոտի»։ Կարճ ժամանակամիջոցում բարելավվեցին հայ-վրացական հարաբերությունները։ 1921թ. Ախալքալաքի գավառը կցվեց Վրաստանին, իսկ Լոռին միացվեց Հայաստանին։

Հայ­ – ադրբեջանական հարաբերությունները
Ադրբեջանի հետ հարաբերությունները բարդ էին։ Ադրբեջանը ձգտում էր նվաճել Լեռնային Ղարաբաղը, Զանգեզուրը, Շարուր-Նախիջևանը և այլ տարածքներ։ Այդ խնդրում Ադրբեջանին աջակցում էին Անգլիան և Թուրքիան, իսկ 1920թ. գարնանից` նաև Խորհրդային Ռուսաստանը։ 1918թ. վերջին անգլիացիների միջամտությամբ կասեցվեց Անդրանիկի զորախմբի առաջխաղացումը դեպի Շուշի ու Արցախ։ Անգլիական հրամանատարության աջակցությամբ Արցախ-Զանգեզուրի նահանգապետ նշանակվեց թուրք ջարդարար Խոսրով բեկ Սուլթանովը։ Արցախ-Սյունիքի հայությունը չճանաչեց Ադրբեջանի գերիշխանությունը և զենքը ձեռքին պայքարի ելավ։ Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը ձգտում էր խաղաղ միջոցներով լուծել Ադրբեջանի հետ ունեցած վիճելի հարցերը։ Սակայն բանակցությունները արդյունք չտվեցին։ Մեծ տերությունները, շահագրգռված լինելով Բաքվի նավթով, ավելի հաճախ ճնշում էին գործադրում Հայաստանի վրա, որպեսզի նա զիջումներ անի Ադրբեջանին։ Հայաստանի կառավարությունը անում էր հնարավորինը պաշտպան կանգնելու արցախահայության արդար դատին։ Շուշիի հայությունը 1920թ. մարտին ենթարկվեց ջարդի: Զոհվեց մոտ 8 հազար հայ: Հայաստանի կառավարության որոշմամբ Դրոյի զորախումբը մտավ Ղարաբաղ։ Ապրիլի 25-ին որոշում կայացրեց Լեռնային Ղարաբաղը վերամիավորել Հայաստանի Հանրապետությանը։ Իրադրությունը հայ-ադրբեջանական հարաբերություններում կտրուկ փոխվեց, երբ մի քանի օր անց` ապրիլի 28-ին խորհրդայնացվեց Ադրբեջանը։ Դրանից հետո վերջինիս սկսեց պաշտպանել Խորհրդային Ռուսաստանը։ Թուրք-թաթար-բոլշևիկ զինուժը ներխուժեց Ղարաբաղ, Զանգեզուր և Նախիջևան։ Ադրբեջանը տիրեց Լեռնային Ղարաբաղին։ 1921թ. հուլիսին, Խորհրդային Ռուսաստանի բարձրագույն իշխանությունների թողտվությամբ Լեռնային Ղարաբաղը, ինքնավար մարզի կարգավիճակով, բռնակցվեց Ադրբեջանին։ 1919թ. կեսերին անգլիացիների օգնությամբ Նախիջևանի գավառը պաշտոնապես միացվեց Հայաստանի Հանրապետությանը։ Սակայն տեղի թաթարները Ադրբեջանի և Թուրքիայի իշխանությունների աջակցությամբ ապստամբություն բարձրացրին ու հրաժարվեցին ճանաչել Հայաստանի իշխանությունը։ Շարուր-Նախիջևանի թաթարների շարունակական խռովությունների, ավերածությունների, թալանի հետևանքով երկրամասը գրեթե լիովին հայաթափվեց։ 1920թ. աշնանը Թուրքիան բռնազավթեց Նախիջևանի գավառը։ Իսկ 1921թ. Նախիջևանը հանձնվեց Խորհրդային Ադրբեջանին։ 1920թ. աշնանը ինքնապաշտպանական համառ կռիվների շնորհիվ լիովին ազատագրվեց Զանգեզուրը։

2. Ո՞րն էր Հայաստանի առաջին հանրապետության արտաքին քաղաքականության հիմնական ուղղությունը: 
1918թ. հունիսի 4-ին Բաթումիի հաշտության պայմանագիրը կնքելուց հետո Հայաստանի Հանրապետությունը հայտնվել էր ծանր դրության մեջ։ 1918թ. ամռանը Հայաստանի պատվիրակությունը փորձ արեց բանակցել Քառյակ միության երկրների հետ` Բաթումի պայմանագիրը փոքր-ինչ մեղմելու նպատակով, բայց արդյունքի չհասավ։ Գերմանիան և Թուրքիան նույնիսկ մրցակցում էին իրար հետ, թե տարածաշրջանում ով ավելի մեծ ազդեցություն կնվաճի։ Հայաստանը իրավունք չուներ հարաբերվելու այլ պետությունների և հատկապես Անտանտի երկրների ու Ռուսաստանի հետ։ Այս վիճակը շարունակվեց մինչև 1918թ. վերջերը` Առաջին աշխարհամարտի ավարտը։ Անտանտը հաղթեց Քառյակ դաշինքին։ Պարտված Գերմանիան և Թուրքիան իրենց զորքերը դուրս բերեցին Անդրկովկասից։ Դրա շնորհիվ Հայաստանի Հանրապետության տարածքը ընդարձակվեց` հասնելով մինչև 70 հազար քառ. կմ-ի: Այժմ արդեն տարածաշրջանում ազդեցիկ դիրք գրավեց Անտանտի երկրներից Անգլիան։ Աշխարհամարտի ավարտից հետո Հայաստանի արտաքին քաղաքական վիճակը փոքր-ինչ բարելավվեց, և նա սկսեց ավելի ակտիվ արտաքին քաղաքականություն վարել։

3. Ծանոթացե՛ք Սևրի պայմանագրին վերաբերող փաստաթղթերը և ներկայացրե՛ք ձեր տեսակետը պայմանագրի մասին:
1920թ. օգոստոսի 10-ին Փարիզի Սևր կոչվող արվարձանում Անտանտի երկրները սուլթանական Թուրքիայի հետ կնքեցին հաշտության պայմանագիր։ Պայմանագրի 88-ից 93-րդ հոդվածները վերաբերում էին Հայաստանին։ Օսմանյան Թուրքիան պարտավորվում էր ճանաչել Միացյալ Հայաստանը։ Հայաստանին էին անցնելու Էրզրումի, Տրապիզոնի, Վանի և Բիթլիսի նահանգները ոչ ամբողջությամբ` ընդամենը 90 հազար քառ. կմ, ելքով դեպի Սև ծով։ Անկախ Հայաստանի ընդհանուր տարածքը հանրապետության առկա 70 հազար քառ. կմ-ի հետ կազմելու էր 160 հազար քառ. կմ։ Հայ-թուրքական պետական սահմանը որոշելու էր ԱՄՆ-ի նախագահը, որն էլ նույն թվականի նոյեմբերին գծեց Միացյալ, Անկախ Հայաստանի քարտեզը։ Սակայն, հետագայումՍևրի պայմանագիրը մնաց թղթի վրա։ Քեմալականները չճանաչեցին սուլթանական կառավարության ստորագրած Սևրի պայմանագիրը։ Ֆրանսիան, Իտալիան, Անգլիան, աստիճանաբար երես դարձրին հայերից և մոռացության մատնեցին իրենց իսկ ստորագրած պայմանագիրը։ Ասպարեզում մնում էր միայնակ Հայաստանը, որը չուներ բավարար ուժ և կարողություն քեմալականներից ազատագրելու արևմտահայ նահանգները։ Մեծ տերությունների մեղքով հերթական անգամ ձախողվեց Հայկական հարցի լուծումը։

Մանգան ճապոնական կոմիքսների և գրաֆիկական վեպերի ոճ, որը սովորաբար ուղղված է մեծահասակներին և երեխաներին: «Manga» բառը նշանակում է բոլոր տեսակի մուլտֆիլմերին, կոմիքսներին և անիմացիաներին: Անգլախոսների շրջանում «Manga» ունի «ճապոնական կոմիքս» նշանակությունը :

Մանգայի պատմությունները սովորաբար տպագրվում են սև և սպիտակով. Ժամանակի սղության պատճառով, գեղարվեստական ​​պատճառներով (քանի որ գունազարդումը կարող է նվազեցնել արվեստի գործի ազդեցությունը) և տպագրության ծախսերը ցածր պահելու համար  - չնայած որ լիարժեք մանգա կա: (օրինակ ՝ Գունավոր): ճապոնիայում մանգան սովորաբար սերիականացվում է մանգայի խոշոր ամսագրերում, որոնք հաճախ պարունակում են բազմաթիվ պատմություններ, որոնցից յուրաքանչյուրը ներկայացվում է մեկ դրվագում, որը կշարունակվի հաջորդ համարում: Հավաքած գլուխները սովորաբար վերահրատարակվում են տանկային ժապավեններով, հաճախ, բայց ոչ բացառապես թղթե գրքերով:Մանգայի նկարիչ (ճապոներենով ՝ mangaka) սովորաբար աշխատում է մի փոքրիկ ստուդիայում մի քանի օգնականի հետ և կապված է կոմերցիոն հրատարակչական ընկերության ստեղծագործական խմբագրի հետ : Եթե ​​մանգայի շարքը բավական տարածված է, այն կարող է անիմացիոն լինել իր գործարկումից հետո կամ դրա ընթացքում:  Երբեմն մանգան հիմնված է նախորդ կենդանի գործողության կամ անիմացիոն ֆիլմի վրա:

Մանգան ունի տարբեր ժանրեր օրինակ՝

գործողություն, արկածային, բիզնես և առևտուր, կատակերգություն, դետեկտիվ, դրամա, պատմական, սարսափ, առեղծված, սիրավեպ, գիտական ​​ֆանտաստիկա,ֆանտազիա և այլն ...


մանգայի շապիկների մի քանի նկարներ

1. Ներկայացրե՛ք Հայաստանի 1-ին հանրապետության քաղաքականկյանքը՝ համեմատելով այն ներկայիս Հայաստանի քաղաքականկյանքի հետ:

Հանրապետության քաղաքական կյանքի հիմնական դերակատարները կուսակցություններն էին։ Հայաստանում գործում էին մի շարք քաղաքական կուսակցություններ։ Դրանցից առավել աչքի էին ընկնում Դաշնակցությունը, Հայ ժողովրդական, Հայ ռամկավար, Սոցիալիստ-հեղափոխական, Սոցիալ-դեմոկրատ կուսակցությունները։ Այս կազմակերպությունների մի մասը պաշտպանում էր սոցիալիզմի գաղափարներ, իսկ մյուս մասը` ազատական արժեքներ: Բազմակուսակցական համակարգի ձևավորումը, անշուշտ, նպաստում էր երկրի ժողովրդավարացման գործընթացներին:

2. Ներկայացրե՛ք Մայիսյան ապստամբությունը՝ հետևյալպահանջներով.

ա/ Ապստամբության նպատակը

1920թ. հունվարին մայիսյան ապստամբությունը սկսելով, Հայաստանի բոլշևիկյան կազմակերպությունների խորհրդաժողովը նպատակ ուներ արտաքին ու ներքին նպաստավոր պայմանների դեպքում ապստամբել և գրավել իշխանությունը։

բ/ Ղեկավարները

Ապստամբությունը ղեկավարելու համար ստեղծվեց Հայաստանի ռազմահեղափոխական կոմիտե։ Հրամանատար կապիտան Սարգիս Մուսայելյանը նշանակվեց ապստամբական ուժերի ղեկավար։ Քաղաքական ճգնաժամը հաղթահարելու համար որոշվեց ստեղծել ուժեղ ձեռքի կառավարություն։ Մայիսի 5-ին հրաժարական տվեց Ալ. Խատիսյանի կառավարությունը, նրա փոխարեն կազմվեց այսպես կոչված Բյուրո-կառավարություն։ Վարչապետ նշանակվեց Համազասպ Օհանջանյանը։ Նորաստեղծ կառավարությունը ձեռնարկեց մի շարք արտակարգ միջոցառումներ։ Արգելվեցին գործադուլները և ցույցերը։ Հիմնվեցին արտակարգ դատարաններ, սահմանվեց մահապատիժ և այլն։

գ/ Կարևոր իրադարձությունները

Մայիսի 10-ին ՀՌՀԿ-ն Ալեքսանդրապոլում իշխանությունը վերցրեց իր ձեռքը, սակայն անվճռական գտնվեց, և մի քանի օր անց կառավարական ուժերը Սեպուհի հրամանատարությամբ ստիպեցին ապստամբներին անձնատուր լինել։ Ապստամբական թույլ բռնկումներ եղան նաև Կարսում, Սարիղամիշում, Նոր Բայազետում, Ղազախ-Շամշադինում և այլուր։ Այդ ելույթները նույնպես հեշտությամբ ճնշվեցին։ Գնդակահարվեցին մի շարք բոլշևիկ ղեկավարներ, իսկ մի քանի հարյուր ակտիվիստներ բանտարկվեցին։ Կասեցվեց նորաստեղծ Հայաստանի կոմունիստական կուսակցության գործունեությունը։ Բոլշևիկների մի մասն անցավ ընդհատակ, իսկ մյուս մասը հեռացավ Ադրբեջան, որպեսզի այնտեղից նախապատրաստեր իշխանությունը գրավելու նոր գործողություններ։

դ/ Նշանակությունը /հետևանքները/

Մայիսյան ապստամբությունը պարտվեց։ Պարտության հիմնական պատճառն այն էր, որ ապստամբ բոլշևիկները բավարար աջակցություն չստացան ժողովրդի կողմից։ Ապստամբության ղեկավարները հույսը դրել էին դրսի` Կարմիր բանակի օգնության վրա, որը տեղի չունեցավ։ Ապստամբությունը ընթացավ անկազմակերպ, անջատ-անջատ, առանց միասնական ղեկավար կենտրոնի։ Այդուհանդերձ, չնայած Մայիսյան ապստամբությունը ճնշվեց, սակայն սասանեց կառավարության դիրքերը, ընկավ բանակի մարտունակությունը։

Պլաստիկ փոխանակություն

Պլաստիկ փոխանակությունն արտացոլում է բջջում օրգանական նյութերի կենսասինթեզի գործընթացները։Որոնց մեջ ամենակարևորը սպիտակուցների կենսասինթեզն է։

Էներգետիկ փոխանակություն

Բջիջն էներգիայով ապահովելու համար օգտագործում են օրգանական նյութեր՝ ածխաջրեր, ճարպեր, սպիտակուցներ։ Բջիջների մեծ մասը որպես էներգիայի աղբյուր առաջին հերթին օգտագործում են ածխաջրերը։ Օրինակ՝ կաթնասուննների գլխուղեղի բջիջների համար էներգիայի աղբյուր է գլյուկոզը։ Պոլիսախարիդները ներգրավվում են կատաբոլիզմի ռեակցիաներում նախապես հիդրոլիզվելով մինչև մոնոսախարիդների։ Ճարպերը նախապես ճեղքվում են գլիցերինի և ճարպաթթուների և որպես էներգիայի աղբյուր սկսվում են օգտագործվել, գլխավորապես այն ժամանակ, երբ վերջանում են ածխաջրերը։ Սակայն կան բջիջներ, որոնք գերադասում են որպես էներգիայի աղբյուր օգտագործել ճարպաթթուներին։ Սպիտակուցները նախապես ճեղքվում են ամինաթթուների և որպես էներգիայի աղբյուր են օգտագործվում, եթե վերջացել են բջջում ածխաջրերը և ճարպերը, քանի որ սպիտակուցները բջջում իրականացնում են այլ շատ կարևոր ֆունկցիաներ։ Սպիտակուցները՝ որպես էներգիայի աղբյուր կարող են օգտագործվել միայն երկար սովահարության պայմաններում։ Բջջում գլյուկոզի ճեղքումը տեղի է ունենում իրար հաջորդող երկու փուլով։ Առաջինը կոչվում է գլիկոլիզ կամ անթթվածին ճեղքում։ Երկրորդ փուլն անվանում են շնչառություն կամ թթվածնային ճեղքում։

Գլիկոլիզ

Գլյուկոզի անթթվածին ճեղքումը կոչվում է գլիկոլիզ, որն ընդհանուր է և՛ անաէրոբ, և՛ աէրոբ ճեղքավորումների համար։ Դիտարկենք գլյուկոզի անթթվածին ճեղքման գումարային հավասարումը. C6H12O6 + 2ԱԿՖ + 2H3PO4 → C3H6O3 + 2ԱԵՖ + 2H2Օ Գլիկոլիզի արդյունքում մեկ մոլեկուլ գլյուկոզից առաջանում է երկու մոլեկուլ պիրոխաղողաթթու և ջրածնի չորս ատոմ։ Անջատված էներգիայի հաշվին սինթեզվում է երկու մոլեկուլ ԱԵՖ։ Ջրածինների համար որպես ընդունիչ հանդես է գալիս ՆԱԴ+-ը, որն, իրեն միացնելով ջրածիններին, վերականգնվում է՝ ՆԱԴ •H + H+ (ՆԱԴ•H2)։ Էուկարիոտ բջիջներում գլիկոլիզը տեղի է ունենում ցիտոպլազմայում, և այդ գործընթացի իրականացման համար թթվածնի առկայությունը պարտադիր չէ։

Ավտոտրոֆ

Ավտոտրոֆներն ընդունակ են անօրգանական նյութերից օրգանական միացություններ սինթեզել։ Դրանցից են որոշ բակտերիաներ և բոլոր կանաչ բույսերը։ Կախված այն բանից, թե էներգիայի ինչ աղբյուր են օգտագործում այդ գործընթացու, ավտոտրոֆները բաժանվում են երկու խմբի՝ ֆոտոտրոֆներ և քեմոտրոֆներ։ Ֆոտոտրոֆների համար էներգիայի աղբյուր է ծառայում լույսը, քեմոտրոֆների համար՝ քիմիական ռեակցիաները։

Հետերոտրոֆ

Ընդունակ չեն անօրգանական նյութերից օրգանական միացություններ սինթեզելու։ Նրանք իրենց կենսագործունեության համար անհրաժեշտ օրգանական նյութերը ստիպված են դրսից ստանալու։ Մանրէների զգալի մասը, սնկերը, որոշ մակաբույծ բույսեր, գրեթե բոլոր կենդանիները, ինչպես նաև մարդը հետերոտրոֆներ են։ Կան կենդանի օրգանիզմներ, օրինակ՝ գիշատիչ բույսերը, որոնք ավտոտրոֆ նյութափոխանակության հետ միասին օժտված են նաև հետերոտրոֆով։

Ֆոտոսինթեզ

Ֆոտոսինթեզ, ածխաթթու գազից և ջրից` լույսի ազդեցության տակ օրգանական նյութերի առաջացումն է, ֆոտոսինթետիկ գունանյութերի մասնակցությամբ։

Ֆոտոսինթեզի լուսային փուլը

Ֆոտոսինթեզի լուսային փուլում առաջանում է ջրածնի ատոմներ,անջատվում է մոլեկուլային թթվածին և սինթեզվում է ԱԵՖ (ադենոզին եռֆոսֆորական թթու)։

Ֆոտոսինթեզի մթնային փուլ

Մթնային փուլում կապվում է CO2—ը, որը H-ի ատոմների հետ փոխազդելով՝ առաջացնում է շաքար (գլյուկոզ) և այլ օրգանական նյութեր։

Քեմոսինթեզ

Քեմոսինթեզ է կոչվում քիմիական ռեակցիաների էներգիայի փոխարկումը սինթեզվող օրգանական միացությունների քիմիական կապերի էներգիայի հետ։

1.Գրիր A(12;2) կետի հեռավորությունը օրդինատների առանցքից:

Պատ՝2

2.Գտիր հեռավորությունը C(-18;4) և S(0;4) կետերի միջև:

3.Որոշիր A (28;32) կետը կոորդինատների սկզբնակետիO(0,0) հետ միացնող հատվածի միջնակետի կոորդինատները:

x=28+0/2=14

y=32+0/2=16

4.Պարզիր, թե կոորդինատային ո՞ր առանցքի վրա է գտնվում N(0;43) կետը և հաշվիր նրա հեռավորությունը մյուս առանցքից:

Պատ ՝45

5.Հատվածի մի ծայրակետը O(0;0)կետն է: Մյուս ծայրակետը A(54;0)կետն է: Գտիր OA հատվածի միջնակետը:

6.Հարթության վրա տրված են B(1;-45), P(-48;45), K(-23.5;0) կետերը: Դրանցից ո՞ր երկուսն են այն հատվածի ծայրակետերը, որի միջնակետն է երրորդը:

• Պատմիր, ներկայացրու քո բնակավայրի աշունը, կամ՝աշնանային խոհեր։

Աշունն իմ սիրելի եղանակներից մեկն է, բայց այս տարվա աշունը տարբերվում էր իմ ունեցած բոլոր աշուններից։ Այս աշնուն հողը տերևներից առաջ անցավ, հողը ավելի շուտ կամրեց, քան տերևները․․․ Այս աշունը հայ ազգին բերեց կորուստներ, արցունքներ և ցավեր․․․ Ինչքան ժպիտներ պակասեցին, ու որքան մարդիկ խելագար դարձան ու որքան տղերք քսանը չանցան, ինչքան երեխեք անհայր մնացին, ու որքան տղերք այդպես էլ հայր չդարձան, ինչքան աղջիկների սրտեր կոտրվեցին, որ անհամբերությամբ սպասում էին սիրելիի վերադարձին։
Աշունան բնությունը շա՜տ գեղեցիկ է․․․ Աշունը ճիշտ ժամանակն է, որ մարդիկ հավքեն իրենց մտքերը, մոռանան իրենց միջի վրեժը և այդ վրեժխնդրությունն ու չարությունը աշնան չորացաց տերևների հետ փշրվեն ու անհետ կորեն․․․

• Կարդա փաթեթում ներառված բանաստեղծությունները, ընտրիր քեզ դուր եկած մեկ–երկու բանաստեղծություն, սովորիրանգիր։

Աշունը ձորն է մտնում

Աշունը ձորն է մտնում
Ձորերի միջով:
Մաշված, քաշված մի աշուն,
Վիթխարի մի ձոր…

Ճերմակ նախշեր է քաշում
Ցուրտը մի թևից,
Նայում են ու հառաչում
Աշնան ետևից:

Քո ջրերը հստակված,
Սարերը քո չոր,
Քո ամպերը նստակյաց,
Քարերը քոչվոր …

Աշնանամուտի ջրերը բարակ

Աշնանամուտի ջրերը բարակ
Նորից մասուր են բերում սարերից,
Սպիտակ ու պաղ փրփուրների մեջ
Ալ-կարմիր հուր են բերում սարերից:

Առաջին սերս քրքրվեց, մնաց
Մասրենիների փշերի վրա…
Եվ մասուրի հետ ջրերն` առաջին
Սիրո սարսուռ են բերում սարերից:

ԱՇՆԱՆ ԱՌԱՎՈՏԻ ԵՐԳԸ

Այնպես անլույս է այսօր
Առավոտըս լուսացել,—
Սիրտըս հիվանդ ու անզոր
Անլուսությամբ է լցրել…

Մութ է հոգիս հոգնաբեկ,
Թախիծով լի և անհույս.—
Հըրաշքով դու այսօր եկ,
Ժպտա, որպես արշալույս։ Հողմ ու անձրև շարունակ
Իմ լուսամուտն են ծեծում,—
Մի՛ թողնիր ինձ միայնակ
Անսահման այս կսկիծում…

• Վերլուծիր կամ գրավոր վերապատմիր քեզ դուր եղածստեղծագործությունը։

Ինձ շատ դուր եկավ «Աշնան ջրերը բարակ» բանաստեղծությունը»։ Բանաստեղծությունը ունի շատ խորը իմաստ։ Այս բանաստեղծությունում Համո Սահյանը գրել է իր առաջին կորցրած սիրո մասին, որը տեղի ունեցավ աշնանը․․․ Նրա սերը մասրենիներենու փշերի հետ գնաց և կորավ։

• Սահյանի բանաստեղծություններից ընտրիր քեզ դուր եկած որևէբառակապակցություն, դարձրու վերնագիր և գրիրշարադրություն:

Մի բուռ աշուն բերեք

Մի բուռ աշուն բերեք, որ գոնե աշնան վերջին օրերը վայելենք աշունը։ Այս տարի մեր աշունը գողացան մեզնից, չթողեցին վայելենք այնպես, ինչպես միշտ էինք անում։ Ստիպեցին տառապել, տանջվել, լացել և դառնալ սգավոր։ Խնդրում եմ մի բուռ աշուն բերեք, որ գոնե վերջին օրերի զգանք, որ այս տարի աշուն ունեցել ենք։

1. Լրացրուտեքստումբացթողածտառերըևկետադրիր։

Համերգը մոտենում էր վախճանին, իսկ Փափազյանը շարունակում էր սառնասիրտ ու ամբարտավան ոճով՝ կարծես արհամարհելով հանդիսականներին։ Հայտարարվեց վերջին համարը՝ մենախոսություն «Մակբեթ» ողբերգությունից։ Երկու խոսք էլ չէր ասել, և մեկ էլ ամբողջ դահլիճը լարվեց ու շունչը պահած, ակնապիշ նայում էր դերասանին։ Նրա մի այտը քարացավ, իսկ մյուսը ջղային ցնցվում էր։ Մկանները ջղագռգիռ դողում էին, իսկ աչքը կարծես ծռվել էր, և ահա, ուր որ է դուրս պիտի պոռթկար ակնակապիճից։ Տանջալուկ մի ոճրագործ էր մեր աչքի առաջ։

Երկու մարդ կռվում էին Փափազյանի մեջ, ու հաղթեց անօրեն ոճրագործը։ Երբ նա բարձրացրեց աջ ձեռքը երևակայական դաշույնը բռնած մարդիկ տեսան այդ դաշույնը։ Այո՛, տեսան։ Ու թեև գիտեի՝ նրա ձեռքին ոչինչ չկար, ոչ ոք ինձ չէր կարող համոզել, թե նրա ձեռքին այդ պահին լույսի տակ փայլող դաշույն չտեսա։

2. Դուրս գրիր քեզ առաջին անգամ հանդիպած բառերը, գտիր դրանց բացատրությունները։

Ակնապիշ- ուշադիր, անթարթ
Ակնակապիչ- ակնաբույն

 3. Վանկատիր և գրիր, թե քանի բաց և քանի փակ վանկ ունեն հանդիսական, հայտարարվեց, մենախոսություն, երևակայականբառերը։

 Հան+դի+սա+կան – երկու բաց, երկու փակ
հայ+տա+րար+վեց – մեկ բաց, երեք փակ
մե+նա+խո+սու+թյուն – չորս բաց, մեկ փակ
ե+րե+վա+կա+յա+կան – հինգ բաց, մեկ փակ

4. Տեքստից գտիր հնչյունափոխված 3 բառ, վերականգն իրան հնչյունափոխձևը։

Հանդիսականներ- հանդես
Կռվում-կռիվ
Սառնասիրտ – սառը

5. Տեքստում գտիր ավարտ, բառ, թուշ, շեղվել, հանցագործբառերիհոմանիշները։

Ավարտ- վերջ

Բառ- խոսք

Թուշ- ակտ

Շեղվել- ծռվել

Հանցագործ- անօրեն

6. Բառակազմական վերլուծության են թարկիրենթադրություն, սառնասիրտ, հանդիսական, վերջին, մենախոսություն, տնտեսբառերը։

Ենթադրություն- ենթ+ա+դիր+ություն
սառնասիրտ- սառն+ա+սիրտ
հանդիսական- հանդես+ական
վերջին- վերջ+ին
մենախոսություն- մեն+ա+խոս+ություն
տնտես- տուն+տես

7. Տրված բառերը ձևաբանական վերլուծության ենթարկիր։

Մոտենում էր – բայ, անկատար անցյալ, երրորդ դեմք, եզակի թիվ

Իսկ – համադասական շաղկապ

Կարծես – երկբայական վերաբերական

Հանդիսականներին – գոյական, հոգնակի թիվ, տրական հոլով

Հայտարարվեց – բայ, անցյալ կատարյալ, երրորդ դեմք, եզակի թիվ

Վերջին – ածական, որակական ածական

Ողբերգությունից – գոյական, բացառական հոլով, եզակի թիվ

Չէր ասել – բայ, անցյալ վաղակատար, ժխտական, երրորդ դեմք, եզակի թիվ

Ամբողջ – որոշյալ դերանուն

Շունչը – գույական, հայցական հոլով, եզակի թիվ

Պահած – բայ, հարակատար

Ակնապիշ – ձևի մակբայ

Դերասանին – գոյական, երրորդ դեմք, եզակի թիվ, տրական հոլով

Մյուս – ցուցական դերանուն

Ահա – ժամանակի մակբայ

Պիտի պոռթկար – բայ, երրորդ դեմք, եզակի թիվ, չեզոք

Մեր – անձնակն դերանուն, առաջին դեմք, հոգնակի թիվ

Առաջ – տեղի մակբայ

Երկու – թվական, քանակական թվական

Մեջ – կապ

Երբ – ժամանակի մակբայ

Աջ – ածական, հարաբերական

Երևակայական –ածական, որակական ածական

Այո – հաստատական վերաբերական

Ոչինչ – ժխտական դերանուն

Ոչ ոք – ժխտական դերանուն

Համոզել – բայ, ուղղական հոլով

Տակ – կապ

Փայլող – բայ, չեզոք, պարզ