October 12, 2019 – ԱՐԱՔՍ ՔԱԼԻՋՅԱՆ

Մեծ բրիտանիա եւ ֆրանսիա

Posted on October 12, 2019 by araxkalijain

Մեծ Բրիտանիան սահմանադրական միապետություն (թագավորություն) է, իսկ Ֆրանսիան նախագահական հանրապետություն է։

Աշխարհագրական դիրք

Մեծ Բրիտանիան և Ֆրանսիան ունեն շատ հարմար տնտեսաաշխարհագրական դիրքեր։

Զարգացման նախադրյալներ

Մեծ Բրիտանիայի ռելիեֆը հիմնականում հարթ է, իսկ հյուսիսի, Շոտլանդիայի ոչ բարձր լեռները չեն խոչընդոտում տնտեսական զարգացմանը։ Մեծ Բրիտանիան այն եզակի երկրներից է, որը հարուստ է նավթով, գազով և քարածխով և կարող է բավարարել սեփական պահանջները։

Ֆրանսիայի վառելիքային ռեսուրսները աննշան են։ Օգտակար հանածոներից հայտնի են երկաթի, կալիումական աղերի, Ռոն գետի ստորին ավազանի բոքսիտների հանքավայրերը։

Կլիմայական պայմաններ

Մեծ Բրիտանիայի կլիման բառեխառն ծովային է, իսկ Ֆրանսիայինը տաք ու չոր ամառներով դարձել է զբոսաշրջության և հանգստի համաշխարհային կենտրոններից մեկը։

Տարածքը

Մեծ Բրիտանիայի տարածքը 244հազար. կմ² է։

Ֆրանսիայի տարածքը 552հազար կմ² է։

Մեծ է Ֆրանսիայի տարածությունը։

Բնակչություն

Մեծ Բրիտանիայի բնակչությունը 62,4մլն մարդ է։ Մեծ Բրիտանիան բնակչությամբ զիջում է Գերմանիային և Ֆրանսիային։

Ֆրանսիայի բնակչությունը 63,1մլն մարդ է։ Ներկայումս Ֆրանսիայի բնակչության ավելի քան 90%-ը ֆրանսիացիներ են, ապրում են նաև կորզիկացիներ, ֆլամանդացիներ և այլն։ 20-րդ դարում Ֆրանսիան դարձավ ներգաղթների երկիր։ Ներգաղթողներն էին՝իտալացիները, լեհերը, իսպանացիները և հայերը։

Տնտեսություն

Մեծ Բրիտանիան աշխարհի ամենազարգացած և հզոր երկրներից է։ Համախառն ներքին արդյունքով և արդյունաբերական արտադրանքի ծավալով աշխարհի վեց առաջատար երկրներից է, «Մեծ ութնյակի թվով»։Ֆրանսիան առաջինն է թևակոխել տնտեսության փուլը։ Տնտեսության վկայությունն է այն , որ տնտեսապես ակտիվ բնակչության 72%-ն ընդգրկված են սպասարկման ոլորտում։

English

How people invented the earmuffs

Posted on October 12, 2019 by araxkalijain

It can get pretty chilly in Maine, so it’s no wonder that they have a day honoring Chester Greenwood, who invented earmuffs in 1873 when he was just 15. Greenwood loved to ice skate on frozen ponds during the cold Maine winters, but a wool allergy kept him from donning the warm hats with earflaps that his friends wore. Tired of having to call it quits due to his cold ears, Greenwood asked his grandmother to sew flaps of flannel or beaver fur onto some wires that he could bend around his head. Ten years later, Greenwood was the owner of an earmuff factory that produced 50,000 of them every year.

By the way, should you want to celebrate Greenwood and his cozy contribution to society, Chester Greenwood Day is the first Saturday in December.

English

how people invented Christmas lights

Posted on October 12, 2019 by araxkalijain

Before electric lights were invented, many people decorated Christmas trees with actual candles. What could go wrong with open flames attached to dead branches studded with dry, brittle needles, all located inside your home? However, even when electric lights became available, people were more concerned about electricity burning their houses down rather than the candles.

But by 1917, people were more used to electricity and 15-year-old Albert Sadacca was ready to capitalize on their trust. Prior to that time, those brave enough to try electric Christmas tree lights had to shell out approximately $2000 in today’s money for the privilege. Sadacca had the idea to create an affordable set of Christmas lights and had them produced by his parents’ novelty lighting company. It’s because of him that lights are now a ubiquitous part of the holiday season.

Գրականություն 8

Ծերունին ու ծովը (Գլուխ Բ)

Posted on October 12, 2019 by araxkalijain

Բառային բացատրական աշխատանք.

Ծանծաղուտ-նոսր ջուր

Ճողփյուն-ճղպալ

Կարծր-պինդ

Ախոյան-թշնամի

Խայծ- կարթի ծայրին անցկացվող որդը

Դրասանգ-ծաղկաշղթա

Ընդհուպ-կիպ

Անճարակություն-խեղճություն

Ճգնել-ջանալ

Վետվետում-ալիքանման փռչկոտել

Բաղեղ-մամրիչ

Խարազան-մտրակ

Ներբան-ոտնատակ

Ոստնել-ցատկել

Ոստոստել-ցատկոտել

Խոյանալ-արշավել

Պիրկ- ճիգ

Վերընթերցիր այն հատվածը, որտեղ պատկերված է 1. ծերունու վերաբերմունքը ծովի հանդեպ, 2. մյուս ձկնորսների վերաբերմունքը ծովի հանդեպ: Այդ հատվածի օգնությամբ փորձիր գտնել ծերունի-հասարակություն տարբերությունը (աշխարհայացք. ապրելակերպ):

Ծերունին խավարում զգում էր, որ մոտենում է առավոտը, թիավարելիս լսում էր մի դողդոջ ձայն, թռչող ձկներն էին ջրից դուրս գալիս ու իրենց կարծր թևերով օդը սուլոցով ճեղքելով՝ հեռանում էին։ Նա քնքուշ սեր էր տածում թռչող ձկների նկատմամբ, դրանք նրա լավագույն բարեկամներն էին այդտեղ՝ օվկիանոսում։ Մտքում նա միշտ ծովն անվանում էր la mar, ինչպես իսպաներեն անվանում են նրան սիրող մարդիկ։ Երբեմն նրան սիրողը վատ է խոսում նրա մասին, բայց միշտ ինչպես կնոջ մասին՝ իգական հոդով։ Ավելի երիտասարդ ձկնորսները, նրանք, որոնք իրենց պարանների համար խցանների փոխարեն լողաններ են գործածում և որսի են գնում մոտորային նավակներով, որ գնել են այն օրերին, երբ շնաձկան լյարդը մեծ գին ուներ,— ծովն անվանում են, el mar այսինքն՝ արական հոդով։ Սրանք նրա մասին խոսում են որպես տարածության, ախոյանի, երբեմն նույնիսկ թշնամու մասին։ Իսկ ծերունին մշտապես մտածում էր ծովի՝ որպես կնոջ մասին, որը մեծ շնորհներ է պարգևում կամ մերժում, իսկ եթե իրեն թույլ է տալիս չմտածված կամ անբարյացակամ արարքներ, ճա՛րդ ինչ. այդպես է նրա բնույթը։ «Լուսինը հուզում է ծովին ինչպես կնոջ»,— մտածում էր ծերունին։

Այս հատվածից երևում էր, որ ծերունին տարբերվում է հասարակությունից: Հասարակության համար ծովը ուղղակի ծով էր, իսկ ծերունին յուրահատուկ վերաբերմունք ուներ ծովի նկատմամբ: Նա ծովին վերաբերվում էր՝ ինչպես կնոջը, սիրալիր և քնքուշ: Նա ծովի հետ արդեն կապվել էր և կարող էր նույնիսկ զրուցել ծովի հետ: Նա մենակ էր ապրում և նրա ընկերը ծովն էր:

Մեկնաբանիր այս միտքը՝ համաձայնելով կամ մերժելով այն:

Լավ է իհարկե, երբ մարդու բախտը բանում է։ Բայց ես գերադասում եմ կարգին բռնել իմ գործը։

Այս մտքի հետ ես համաձայն եմ: Միտքը ուզում է ասել, որ լավ է, երբ մարդու բախտ բերում է, որ նրա աշխատանքը հաջողվում է, բայց ավելի լավ է սեփական ուժերով այնպես աշխատել, որ ամեն ինչ հաջողվի, այլ ոչ թե բախտը բերի:

Պատմություն 8

Հոկտեմբերի 7-14, առաջադրանք . 8-րդ դասարան (Առաջադրանքներ 1)

Posted on October 12, 2019October 21, 2020 by araxkalijain

Դասարանական — Հայոց պատմություն

Առաջադրանք 1. Ազատագրական շարժումները 18-րդ դարի 30-80 թվականներին/ դասագիրք էջ 21-27 /

Հայկական ինքնավարությունն Արցախում/ Խամսայի մելիքություններ//էջ 21-22, առ.1,2/

Տանը

Փոքրիկ ուսումնասիրություն/մեկ էջի սահմանում/

Ներկայացնել Նադիր շահի պատմական կերպարը:

Հայաստանում Նադիրի վարած քաղաքականությունն ընդգրկում էր ռազմական, վարչաքաղաքական և առևտրատնտեսական ոլորտները: Հայ – իրանական գործակցությունըդրսևորվում է նաև Ամենայն հայոց կաթողիկոսության նկատմամբ Նադիրի բարյացակամվերաբերմունքով: Նա ապօրինի հարկերից ազատեց Էջմիածնի կալվածքները, ըստ արժանավույնգնահատեց ու մեծացրեց աշխարհիկ և հոգևոր հայ իշխանավորներին: Լինելով հեռատեսքաղաքական գործիչ ու հմուտ դիվանագետ՝ Նադիրը հասկանում էր տեղական բնակչությանկարևորությունը հակաթուրքական պայքրում: Նրա բանակում էին Դիզակի մելիք Եգանը, Գեղարքունիքի մելիք Շահնազարը, Երևանի մելիք Հակոբջանը և ուրիշներ:

Հայերի նկատմամբ նրա վարած քաղաքականության դրական, բացասական կողմերը:

Շահ հռչակվելուց հետո Նադիրը դաժան հաշվեհարդար տեսավ այն ցեղերի հետ, որոնքօժանդակել էին թուրքական զորքերին։ Արցախի հարթավայրից տեղահանեց ևԽորասանաքսորեցայնտեղ բնավորված թուրքամետ ջևանշիր քոչվոր ցեղին։ Նույն թվականին (1736) ՆադիրըԱրցախնանկախ հայտարարեցԳանձակի խանությունից՝ դարձնելով այն առանձինվարչական միավոր։ Նա վերահաստատեց Արցախի ներքին վարչական բաժանումն ու մելիքներիժառանգական իրավասությունները։ Այդուհետև Արցախի (Ջրաբերդի, Գյուլիստանի, Խաչենի, Վարանդայի և Դիզակի) մելիքությունները սկսեցին անվանվելԽամսայի (հինգ) մելիքություններ։Դրանց կառավարիչ նշանակվեց Դիզակի մելիք Եգանը, որը միավորում էր նաև Արցախի մելիքներիռազմական ուժերը։ Վերջինս ստացավ նաև խանի տիտղոս։ Մելիք Եգանի մահից հետոկառավարչի պաշտոնն անցավ նրա որդի Արամին, իսկ այնուհետև վերջինիս եղբորը՝ մելիքԵսայուն։

Նադիր շահի կառավարման ժամանակ Արցախի մելիքները պահպանեցին իրենց բոլոր նախկինիրավունքները։ Յուրաքանչյուր մելիք ուներ իր զորքը, որն անհրաժեշտության դեպքում կարող էրհասնել 1000-1500 զինվորի։ Արցախի մելիքությունների սահմանները տարածվումէինԳանձակիցմինչևԱրաքսգետը։ Նադիր շահի մահից հետո ևս հայ մելիքները հաջողությամբխափանում էին Արցախի հարևանությամբ հաստատվելու մուսուլմանների բոլոր փորձերը ևավերում նրանց հիմնադրած ամրությունները։ Արցախի հարթավայրային մասում մուսուլմաններըերկար ժամանակ զբաղված էին ավարառությամբ ու կողոպուտներով։ Նրանք հաճախակիհարձակումներ էին գործում հայ մելիքների տիրույթների վրա։

Հիմնավորիր կամ հերքիր Նադիր շահի օրոք Խամսայի մելիքությունների արտոնյալ կարգավիճակը:

Նադիրիայսձեռնարկումներըհայհասարակական–քաղաքականկյանքըղեկավարողանձանցստիպեցինարագևճիշտկողմնորոշվել՝որդեգրելովքաղաքականնորուղեգիծ։Այժմնրանքանելիքունեինոչթեինչ–որանորոշխոստումներիուդրանցապավինածհույսերի, այլհաստատունխոսքիևգործիհետ։Այսպես՝ՆադիրըԱրարատյաներկրիքալանթարնշանակեցԳեղարքունիքիևՍողքիտերՄելիքջանՄելիք–Շահնազարյանցին։ԴաԵրևանիխանիցհետոամենակարևորևազդեցիկպաշտոննէր, որովերկրամասիներքինգործերիտնօրինությունըվերապահվումէրհայմելիքներին։ՇահիհրովարտակներովմեծիրավունքներիտիրացանհատկապեսՍյունիքիևԱրցախիմելիքները։

Աղբյուրներ՝ Արցախի կիսանկախ հայկական իշխանությունը XVIII դարի 30-40-ական թվականներին: Նադիր շահը և հայերը: Խամսայի մելիքությունների ստեղծումը

Խամսայի մելիքություններ

Եգանի և Նադիր շահի ռազմավարական համագործակցությունը

Հայոց լեզու 8

ԲԱՑԱՀԱՅՏԻՉ

Posted on October 12, 2019 by araxkalijain

Առաջին նախադասություններում գտնել որոշիչ-որոշյալը, ընդգծել: Դիտարկել՝ ինչ է փոխվում երկրորդ նախադասություններում: Թվարկիր փոփոխությունները:

Մեծ գիտնական Նյուտոնը քիչ աշակերտներ է ունեցել:
Նյուտոնը` մեծ գիտնականը, քիչ աշակերտներ է ունեցել:

Մեծ գիտնական Նյուտոնից բոլորը վախենում էին:
Նյուտոնից՝ մեծ գիտնականից, բոլորը վախենում էին:

Բուն բացահայտիչը բացահայտում է գոյականի ով կամ ինչ լինելը: Բացահայտիչն ու բացահայտյալը ունենում են նույն թիվն ու հոլովը:

Տրված նախադասություններում գտիր որոշիչը, դարձրու բուն բացահայտիչ:

Մի օր նրա դուռը թակեց նախկին ծովագնաց էդմունդ Հալեյը:

Մի օր նրա դուռը թակեց Էդմունդ Հալեյը՝ նախկին ծովագնացը։

Մի օր նա փողոցում տեսավ նախկին ծովագնաց էդմունդ Հալեյին:

Մի օր նա փողոցում տեսավ Էդմունդ Հալեյին՝ նախկին ծովագնացին։

Նա անընդհատ խուսափում էր նախկին ծովագնաց էդմունդ Հալեյից:

Նա անընդհատ խուսափում էր Էդմունդ Հալեյից՝ նախկին ծովագնացից։

Բոլորը զարմանում էին նախկին ծովագնաց էդմունդ Հալեյի տոկունության վրա:

Բոլորը զարմանում էին Էդմունդ Հալեյի՝ նախկին ծովագնացի տոկունության վրա։

Երիտասարդ նավաստին հպարտանում էր նախկին ծովագնաց էդմունդ Հալեյով:

Երիտասարդ նավաստին հպարտանում էր Էդմունդ Հալեյով՝ նախկին ծովագնացով։

Հարցական դերանունները փոխարինիր բուն բացահայտիչով:

Միքայելը` եղբայրս, երեկ մեր տանն էր:
Տանտիրուհուց`ծեր կնոջից, հեռագիր էր ստացել:
Տղան անհամբեր սպասում էր Սևուկի` շան երևալուն:
Մայրը որդուց` Գաբրիելից, արդեն երկար ժամանակ լուր չուներ:
Քուռկիկ Ջալալին արագ մոտեցավ տիրոջը` Սասունցի Դավթին:
Հրազդանը` գետը, Երևանով է անցնում:

Բուն բացահայտիչ. կետադրություն:

Միքայելը` զարմիկս, երեկ մեր տանն էր:

Մեր ուսուցչուհու՝ ընկեր Հասմիկի ձայնը կտրվել էր:

Նա իր լարային գործիքով՝ կիթառով, եկել էր ճամփորդության:

Կետադրիր:

Մենք՝ ես ու Ցոլակը, մտանք բակ:
Ընկերներս՝ գլխաբաց չթե հասարակ շապիկով, երկու տղա քայլում էին գետափով:
Ես ու իմ ընկերը՝ Անդոն, հաց ենք տանում նրա հոր բրուտ Ավագի համար: Կարմիր շորերով՝ աղջիկը, այդ բարձրահասակ երեխան, հեռացավ կտուրից ու մոտեցավ աղջիկներին: Մուխի մեջ երևաց ոսկե ծամիկներով Ազնոն՝ դուստրը իմ վաղեմի ծանոթի: Քամին աշխարհի հզոր ու անսանձ ոգին վայրագ ուժով խառնեց- պղտորեց գետի անշարժ ջրերը: Մեր՝ երեխաներիս աչքը չէր հեռանում արագիլներից: Ամենավերին աստիճանին կանգնած էր իմ բարեկամը, Բաֆուտի Ֆոնը: Ծառերից հազարամյա կաղնիներից կանցնես ու կտեսնես փնտրածդ հյուղակը:Նախորդ վարժության նախադասություններում ընդգծիր ենթական, ստորոգյալը, որոշիչն ու հատկացուցիչը:

Տրված որոշիչ նախադասությունները դարձրու որոշիչ բառակապակցություններ՝ օգտագործելով ենթակայական կամ հարակատար դերբայը:

Օրինակ՝

Մենք հեռացանք ծովից, որը քամուց ալեկոծվում էր: – Մենք հեռացանք քամուց ալեկոծվող ծովից:

Պահպանված կենդանիների մեջ կան տեսակներ, որոնք են աննշան թիվ:

Մեր կենդանաբանական այգու գոյության հինգ տարիների ընթացքում համառորեն հավաքում էինք այն կենդանիներին, որոնք իրենց հայրենիքում բնաջնջվում էին:

Այն մարդկանց անունները, որոնք հաղթանակներ են տարել, հավերժացվել են պատմության հուշամատյաններում:

Բայց նրանք, ովքեր հող են վարում սառը տունդրայում, համարյա միշտ կյանքից գնում են առանց հետք թողնելու:

Այն մարդը, ով ծովի հետ մտերմանում է, դժվար է համակերպվում ցմաքի կյանքին: